ในชนบทของแอฟริกา ลูกฟุตบอลกระเด้งกระดอนอย่างไม่สม่ำเสมอ สนามฟาดแข้งนั้นเล่าก็มีตั้งแต่แห้งกรังและเขียวชอุ่ม ไปจนถึงมีวัชพืชขึ้นรกเรื้อและพื้นทราย พูดง่ายๆก็คือขอให้มีที่ว่างเรียบๆสักหน่อยเป็นอันใช้ได้ เสาประตูอาจทำจากเศษไม้ที่พอหาได้นำมามัดรวมกัน ส่วนนักเตะบ้างเท้าเปล่า บ้างสวมรองเท้ากีฬาขาดวิ่น กระนั้น เด็กๆก็ได้อวดฝีแข้งและสนุกสุดเหวี่ยงไปกับการวิ่งไล่เตะลูกบอลทำมือรูปทรงบูดเบี้ยว พวกเขาดวลแข้งกันอย่างสง่าผ่าเผยและบันเทิงเริงใจ เป็นการเล่นเพื่อความสุขใจล้วนๆ
จะมีไหนอีกเล่าที่กีฬาซึ่งได้ชื่อว่า เกมอันสวยงาม จะสวยงามสมชื่อกว่านี้
เจสสิกา ฮิลล์ทูต เชื่ออย่างนั้น สองปีก่อนเมื่อมหกรรมกีฬาฟุตบอลโลกจัดขึ้นที่แอฟริกาเป็นครั้งแรก ช่างภาพซึ่งพำนักอยู่ในเบลเยียมผู้นี้อยากรู้ว่า ฟุตบอลที่อยู่ห่างไกลจากแสงสีและสนามกีฬาขนาดใหญ่เป็นอย่างไร สิ่งที่เธอพบจากการเดินทางนานกว่าเจ็ดเดือนในสิบประเทศ รวมระยะทางกว่า 20,000 กิโลเมตร คือเกมกีฬาของคนรากหญ้าซึ่งความหลงใหลมีชัยเหนือความยากจนข้นแค้น และบอลลูกกลมๆเพียงหนึ่งลูกสามารถ นำความสุขมาสู่คนทั้งหมู่บ้าน ได้
ในชุมชนกว่า 30 แห่งที่เธอไปเยือน ผู้คนจะทำลูกบอลจากวัสดุที่พอหยิบฉวยได้ใกล้มือ ไม่ว่าจะเป็นผ้าขี้ริ้วหรือถุงเท้า ยางรถยนต์หรือเปลือกไม้ ถุงพลาสติกหรือ (แม้แต่) ถุงยางอนามัยเป่าลม ทุกที่ที่ฮิลล์ทูตไปเยือน เธอจะแลกเปลี่ยนลูกบอลที่ซื้อจากร้านค้าและนำติดรถมาด้วยกับ อัญมณีน้อยๆ อันเลอค่า เหล่านี้ ซึ่งส่วนใหญ่เด็กๆ ทำขึ้นเอง
ปีเตอร์ อะเลจี นักเขียนและอาจารย์ประวัติศาสตร์จากมหาวิทยาลัยมิชิแกนสเตต บอกว่า เรื่องราวของฟุตบอลในแอฟริกามีประวัติความเป็นมายาวนาน ย้อนหลังไปเมื่อปี 1862 หนึ่งปีก่อนหน้าการบัญญัติกฎกติกาสากลของกีฬาฟุตบอลที่กรุงลอนดอน การแข่งขันหลายนัดจัดขึ้นที่เมืองเคปทาวน์และพอร์ตเอลิซาเบทในแอฟริกาใต้ กีฬาชนิดนี้แพร่หลายไปทั่วทวีปผ่านทางจักรวรรดินิยมยุโรปโดยมาพร้อมกับทหาร พ่อค้า เส้นทางรถไฟ และโรงเรียนของหมอสอนศาสนา คนท้องถิ่นยอมรับกีฬานี้อย่างรวดเร็ว จากนั้นจึงปรับและประยุกต์รูปแบบการเล่นเป็นของตนเองและฟุตบอลก็เป็นที่นิยมนับแต่นั้นเป็นต้นมา
ในศตวรรษที่ผ่านมา นักฟุตบอลชาวแอฟริกันได้เปลี่ยนโฉมหน้าเกมกีฬาของชาวโลกชนิดนี้ เมื่อหลายประเทศเจริญขึ้นและได้รับเอกราช ชาติเหล่านี้ได้เข้าร่วมสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติหรือฟีฟ่า (International Federation of Association Football: FIFA) และประสบความสำเร็จมากขึ้นเรื่อยๆในการแข่งขันฟุตบอลโลกครั้งหลังๆ
แต่นั่นไม่ใช่จุดประสงค์ของ เกมสดๆ ที่เล่นกันในชุมชนหลังเขาทุรกันดารทั่วแอฟริกา อาบูบาคารี อับ-ดุล กานียู ครูผู้ดูแลสโมสรเยาวชนในเมืองทามาเล ประเทศกานา เชื่ออย่างนั้น ความหลงใหลของทุกคนที่นี่ต่างหากครับ ฟุตบอลทำให้เราเพลิดเพลินและเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน ทันทีที่การแข่งขันเปิดฉากขึ้น เราจะโยนเรื่องบาดหมางทั้งหมดทิ้งไป
ฮิลล์ทูตเห็นดีเห็นงามด้วย ฟุตบอลเป็นกีฬาที่มีความเสมอภาคมากที่สุดในโลกค่ะ ทุกคนเข้าถึงมันได้ ผู้คนที่ฉันพบทำสิ่งยิ่งใหญ่ด้วยสิ่งเล็กน้อยที่พวกเขาพอจะหาได้ คุณอาจมองดูลูกบอลขาดรุ่งริ่งแล้วรู้สึกเศร้าใจ เป้าหมายของฉันคือการทำให้คุณมองดูลูกบอลเหล่านี้ แล้วรู้สึกชุ่มชื่นหัวใจค่ะ เธอทิ้งท้าย
กุมภาพันธ์ 2556
