น้องๆ(หลานๆ)หมอชุมชนครับ
ผมเป็นหมอศัลยกรรมทั่วไปและยูโรฯรุ่นโบราณที่ต้องทำเกือบทุกอย่างที่จะรักษาชีวิตผู้ป่วยโรคไตให้จงได้ ไม่ว่าไตจะวายแล้วหรือเกือบจะวายเพราะภาวะอุดตันของทางเดินปัสสาวะ ไม่ว่าจะเฉียบพลันหรือเรื้อรัง ตอนนั้นผมคงรุ่นราวคราวเดียวกับพวกหมอนี่แหละ ต้องทำทุกสภาวะรวมทั้งที่สถานีอนามัยหนองบัวลำภูในปี 2514-15 ครั้งโน้น รพ. ศิริราชต้นสังกัดให้ผมมาประจำที่นั่นสองสัปดาห์ในแต่ละปีในแผนชิงประชาชนของรัฐบาล
ผมไม่เคยรับรู้หรือรับทราบหรือเห็นคนป่วยตายมากมายเท่าปัจจุบันนี้ ในยุคที่ สปสช ลุแก่อำนาจ ละเมิดเกียรติและศักดิ์ศรีหมอ สั่งหมอให้ทำตามอย่างนี้เลย ผมจึงออกตะเวนไปดูทั่วประเทศให้เห็นกับตาว่ามันจำเป็นมากนักหรือ สปสช จึงต้องใช้วิธีการรักษานี้ ผมได้ไปช่วยน้องๆหลานๆทุกแห่งที่เรียกผมไป ทำทุกๆทางที่หมอแก่ๆอย่างผมจะช่วยได้ เผื่อว่าการสอนแบบ Hands-on ซึ่งก็คือ การเข้า case ด้วยกับหมอๆของผมนั้น จะช่วยน้องๆหลานๆได้บ้าง ผมไปทำมาเกือบทั่วประเทศแล้ว ช่วยได้บ้างเท่านั้นครับ แต่ ช่วยแค่นี้ไม่พอช่วยชีวิตผู้ป่วยที่ไม่ควรต้องมาตายครับ
ผมจึงไปถาม สปสช และ สมาคมโรคไตฯ แล้วก็ยังคงเงียบสนิท ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง เมื่อเร็วๆนี้พวกหมอที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปทนไม่ไหว ไปร้องกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภาแล้วเชิญผมไปให้ปากคำ ผมก็เลยบอกความจริงให้ทราบว่า CAPD-First ของ สปสช นั้น เกิดจากคนที่ไม่รู้จริงหรือว่าไม่มีวิชาความรู้จริงๆ ร่วมกับคนที่ สปสช ซึ่งไม่รับผิดชอบในงานของตนจริง ทำคลอดโครงการออกมาทั้งๆที่ท้องไม่ครบกำหนด ผมไม่ทราบเจตนาหรอกไม่อยากคิดเดี๋ยวจะเสียหายกันเปล่าๆ แต่ทำมาตั้งแต่ปี 50 ถึง 55 ครบ 5 ปีแล้ว ยังตายมากขึ้นเรื่อยๆ ที่น่าตกใจก็ที่โรงเรียนแพทย์ที่ผู้ริเริ่มโครงการเติบโตจนได้ตำแหน่งเป็นครูใหญ่อยู่นั่นแหละ ทำผู้ป่วยตายเฉลี่ยทั้งห้าปี 33% และเพิ่มอัตราตายเป็น 56% ตลอด 12 เดือนที่ผ่านมา ในขณะที่โรงเรียนแพทย์ที่เชียงใหม่ตายเพียง 14% แถมโรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่นข้างบ้านครูใหญ่และไม่เป็นโรงเรียนแพทย์ด้วยนั้นก็ตายน้อยกว่าศรีนครินทร์ร่วม 10% และพัฒนาให้ตายน้อยลงในปี 55 เหลือ 22% แล้ว
ผมอยากแนะนำว่าครูใหญ่น่าจะหยุดทำงานสักเดือนสองเดือนนะ กลับไปเรียนวิธีทำ CAPD ที่เชียงใหม่แล้วค่อยกลับมาสอนใหม่ ไม่ต้องไปไกลถึงฮ่องกงหรือสิงคโปร์หรอกมาตรฐานเขาสูงเกินเอื้อม หรือถ้าไม่เกรงสถาบันจะอับอายก็แค่ไปเรียนที่โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่นข้างๆบ้านก็ได้นะ จะได้รู้จักทางที่ถูกที่ควร ที่น่ากลัวมากๆก็รายงานของ สปสช ที่ต้องชมอย่างเดียวว่าเก็บข้อมูลดีมาก Website ของกองทุนโรคไตวายรายงานว่า ตั้งแต่ กุมภาพันธ์ 2554 ถึงมาราคม 2555 ก็ 12 เดือนนี่แหละ มีโรงพยาบาล 14 แห่งที่ผู้เข้ารับการรักษาด้วย CAPD-First มีผู้เข้ารับการรักษาตายไปแล้วกว่า 50% ผมช๊อคไปพักหนึ่งเลยเมื่อโรงพยาบาลระดับจังหวัดสองแห่ง ภาคใต้และภาคกลางภาคละหนึ่งแห่งในช่วง 12 เดือนตาย 100%
ผมมีความเห็นว่าพวกคุณหมอที่โรงพยาบาลชุมชนไม่ควรเริ่มทำ CAPD จนกว่าจะได้เรียนรู้การดูแลผู้ป่วยที่ทำ CAPD มาแล้วนะครับ อย่ายอมรับว่าหมอต้องทำในสิ่งที่ตัวเองทำได้เพียงบางส่วนแล้วแก้ไขปัญหาเองไม่ได้ ใครก็สั่งหมอให้ทำตามเขาไม่ได้ หมอครับ ผมแก่ใกล้จะตายอยู่แล้วผมยังไม่เคยรับคำสั่งไม่ว่าจากใครที่ใช้ผมทำร้ายคนป่วยเลย ผมว่าหมอตัดสินใจรักศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่มีอีกหน้าที่หนึ่งก็คือ รักษาผู้ป่วย ไม่ใช่ช่วยพวกคนไร้สติฆ่าผู้ป่วย ไม่ต้องไปขอร้องใครครับ หมอกับผมก็คนไทย ผู้ป่วยก็คนไทย เรามีอิสระทั้งกายและจิตใจ ส่งคนไข้ไปโรงพยาบาลใหญ่ๆเลยครับ รับรองว่า ไม่มีภาวะฉุกเฉินจากการเป็น Chronic Renal Failure ครับไม่ว่าจะ Text book ไหนก็ตาม อย่าไปเสียสติกับ สปสช เลยครับ
ดำรัส โรจนเสถียร พบ. ศท. ศย.
