ด้วยสภาพแวดล้อมในปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วและรุนแรง อาจทำให้มีการสะสมของมลพิษทั้งในอาหารและเครื่องดื่มอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมไปถึงการใช้ชีวิตที่เร่งรีบเคร่งเครียด และอายุที่มากขึ้นส่งผลให้ร่างกายอ่อนแอ ภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มีอยู่ตามธรรมชาติลดลง ส่งผลให้มีโอกาสเป็นโรคต่างๆได้ง่ายขึ้น เช่น โรคติดเชื้อ โรคภูมิแพ้ และอาจร้ายแรงไปจนถึงโรคมะเร็ง เป็นต้น ดังนั้นการดูแลตัวเองจึงเป็นสิ่งจำเป็นมากขึ้นในปัจจุบัน เช่น การบริโภคเนื้อสัตว์ให้น้อยลง และรับประทานทานผักให้มากขึ้น ซึ่งในปัจจุบันการรับประทานพืชผักรวมไปถึงการรับประทานมังสวิรัติหรือทานเจ ก็เริ่มกลายมาเป็นกระแสที่มีผู้นิยมบริโภคกันมากขึ้นและถือเป็นหนึ่งในการดูแลตนเองโดยวิถีแบบธรรมชาติเช่นกัน
หลายครั้งหลายหนที่เรารับประทานอาหารโดยมี “เห็ด” เป็นส่วนหนึ่งในการประกอบในอาหารที่รับประทาน โดยทราบเพียงว่า “เห็ด” เป็นอาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนจากธรรมชาติ ซึ่งจัดเป็นอาหารประเภทผักที่ปราศจากไขมัน มีปริมาณน้ำตาลและเกลือค่อนข้างต่ำ และยังเป็นแหล่งโปรตีนที่ดี เห็ดมีกรดอะมิโนกลูตามิคเป็นองค์ประกอบ โดยกรดอะมิโนตัวนี้ จะทำหน้าที่ช่วยกระตุ้นประสาทการรับรู้รสอาหารของลิ้นให้ไวกว่าปกติ และทำให้มีรสชาติคล้ายกับเนื้อสัตว์
แต่คุณรู้หรือไม่ว่า “เห็ด” นั้นยังเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพและนิยมบริโภคกันมายาวนานนับพันปี และมีเห็ดอยู่ในธรรมชาติมากกว่า 140,000 สายพันธุ์ แต่ก็มีเห็ดเพียงไม่กี่สายพันธุ์ ที่สามารถรับประทานได้และให้สารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ซึ่งมีผลในการป้องกันรวมไปถึงรักษาโรคตามตำราการแพทย์โบราณ ซึ่งเห็ดเหล่านี้ได้ถูกขนานนามว่าเป็น “เห็ดทางการแพทย์ (Medicinal Mushrooms)” นั่นเอง
“เห็ดทางการแพทย์” (Medicinal Mushrooms) หมายถึง เห็ดที่มีคุณสมบัตินำมาใช้ในทางการแพทย์หรือมีคุณสมบัติพิเศษอื่นนอกเหนือไปจากการนำมาใช้เป็นอาหาร แต่สามารถนำมารับประทานได้อย่างปลอดภัย นอกจากนี้เห็ดทางการแพทย์มีความแตกต่างจากเห็ดธรรมดาที่สามารถหารับประทานกันง่ายดายตามท้องตลาดทั่วไป ทั้งนี้เพราะเห็ดทางการแพทย์ (Medicinal Mushrooms) หาได้ค่อนข้างยาก อีกทั้งบางชนิดยังมีราคาสูงมากถึงกิโลละแสนบาท
ตัวอย่างของเห็ดทางการแพทย์ (Medicinal Mushrooms) ได้แก่
- เห็ดไมตาเกะ หรือที่รู้จักกันดีในนามของ King of Mushroom (ราชาแห่งเห็ด) เป็นเห็ดสมุนไพรขนาดใหญ่ที่มีคุณภาพสูง มีการศึกษาถึงประโยชน์ในการป้องกันและการรักษาโรคมะเร็ง ความดันโลหิตสูง โรคเอดส์ เบาหวาน โรคอ้วน และระดับคลอเรสเตอรอลในเลือดสูงอีกด้วย
- เห็ดยามาบูชิตาเกะ (Yamabushitake Mushroom: ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Hericium erinaceus) เห็ดชนิดนี้หาได้ยาก ดังนั้นในบางท้องที่ของญี่ปุ่นจึงขนานนามเห็ดชนิดนี้ว่า “Mountain Hidden Mushroom” มีการศึกษาถึงประโยชน์ในด้านการรักษาโรคมะเร็ง รวมไปถึงการรักษาโรคกระเพาะและระบบลำไส้
- เห็ดแครง ( Split gill Mushroom : ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Schizophyllum commune ) จัดเป็นเห็ดทางการแพทย์อีกชนิดหนึ่งที่ในปัจจุบันมีการสกัดเอาสารสำคัญในกลุ่ม เบต้ากลูแคนจากเห็ดชนิดนี้เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ทางด้านการแพทย์
- เห็ดชิตาเกะ (Shiitake: ชื่อวิทยาศาสตร์ Lentinus edodes) ถือเป็นเห็ดทางการแพทย์อีกหนึ่งชนิดที่มีประวัติการใช้เป็นเห็ดทางการแพทย์มานานเป็นพันปี
- เห็ดหลินจือ (Reishi Mushroom: ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Garnoderma lucidum) มีการศึกษาถึงประโยชน์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเนื้องอก และกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน สารโพลีแซคคาไรด์ ในเห็ดหลินจือ ยังเป็นสารแอนตี้ออกซิเดนท์ มีความสามารถในการขจัดอนุมูลอิสระ และมีประสิทธิภาพในการปรับสมดุลน้ำตาลในเลือด อีกด้วย
- ถั่งเฉ้า (Cordyceps : ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Cordyceps sinensis) จัดเป็นเห็ดทางการแพทย์อีกชนิดหนึ่งที่หาได้ยากยิ่งเนื่องจากสรรพคุณทางการแพทย์ที่ได้ถูกบรรจุอยู่ในตำราการแพทย์แผนจีนมาตั้งแต่ราชวงศ์จีนสมัยโบราณ แม้กระทั่งปัจจุบันราคาของสมุนไพรชนิดนี้ก็ยังมีราคาสูงอยู่ถึงหลักแสนบาทต่อกิโล
- เห็ดฮิเมะมัตสึทาเกะ (Himematsutake : ชื่อวิทยาศาสตร์ Agaricus Blazei) เห็ดทางการแพทย์อีกชนิดหนึ่งที่พบในประเทศญี่ปุ่น
- เห็ดหางไก่งวง(Turkey Tail Mushroom: ชื่อวิทยาศาสตร์ Tramates versicolor ) ถือเป็นอีกหนึ่งเห็ดทางการแพทย์ที่มีประวัติในการนำมาใช้เป็นสมุนไพรในการรักษาโรค
เห็ดทางการแพทย์(Medicinal Mushrooms) นั้นสามารถให้สารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายและปลอดภัย เช่น เบต้ากลูแคน,โพลีแซ็คคาไรด์, ไกลโคโปรตีน, เลคติน และเทอร์ปีนอยด์ ซึ่งสารเหล่านี้มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการเป็น สารต้านจุลชีพ, สารต้านเชื้อรา, ปรับสมดุลความดันโลหิต, ลดระดับคลอเลสเตอรอลในกระแสเลือด และที่สำคัญคือ การยกระดับภูมิคุ้มกันของร่างกาย
“ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย” นับเป็นกลไกการปรับตัวตามธรรมชาติซึ่งมีส่วนช่วยร่างกายในการป้องกันเชื้อโรคต่างๆที่จะเข้ามาทำร้ายร่างกาย โดยทั่วไประบบภูมิคุ้มกันมีกลไกการทำงานที่ซับซ้อนและเกี่ยวเนื่องกับสารเคมีหลายชนิดในร่างกายรวมทั้งเซลล์เม็ดเลือดขาวก็ถือเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำหน้าที่หลักในระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งสารที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่พบในเห็ดทางการแพทย์เหล่านี้ได้มีการยืนยันด้วยรายงานการศึกษาทางวิชาการที่ตีพิมพ์หลายร้อยฉบับรวมทั้งวารสารเห็ดทางการแพทย์นานาชาติ (International Journal of Medicinal Mushroom) ว่ามีส่วนช่วยในการกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาวเพื่อปรับสมดุลการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้ได้ประสิทธิภาพที่เหมาะสมกับการต่อต้านเชื้อโรคและเซลล์มะเร็ง เปรียบเทียบได้กับการ “ยกระดับภูมิคุ้มกัน” ให้กับร่างกาย ซึ่งเมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพก็เหมือนกับเป็นการเสริมสร้างเกราะป้องกันร่างกายที่แข็งแรงช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคเช่น โรคติดเชื้อ โรคภูมิแพ้ และโรคเรื้อรังต่างๆได้ ดังนั้นเพื่อเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตและร่างกายแข็งแรงตลอดจนมีสุขภาพที่ดีอย่างยืนยาว เราค
วรหาโอกาสในการบริโภคเห็ดทางการแพทย์เหล่านี้เป็นประจำอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง แต่การรับประทานเห็ดทางการแพทย์ให้ได้ผลดีนั้น ไม่ใช่เพียงการนำเห็ดทางการแพทย์หลายๆอย่างมาประกอบอาหารอย่างเช่นการทำอาหารโดยทั่วไป แต่ต้องนำเห็ดทางการแพทย์มาผ่านกระบวนการสกัดเพื่อให้คงคุณค่าของเห็ดทางการแพทย์อย่างสมบูรณ์
หาข้อมูลเกี่ยวกับเห็ดทางการแพทย์(Medicinal Mushroom)เพิ่มเติมได้ที่
www.เห็ดทางการแพทย์.net ,
www.mushroom.msu.ac.th ,
www.isms.bizหรือ
www.dmsc.moph.go.th/webroot/secretary/Homepage/news46/July/8.htmlThaiPR.net 13 กันยายน 2554
