ชีวิตข้าราชการต้องการอะไรสูงสุด? ข้าราชการจำนวนไม่น้อย ก็อยากก้าวขึ้นสู่ระดับ 11
นั่นหมายถึงปลัดกระทรวง และข้าราชการเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์ ก็ไม่ต้องการให้การเมืองเข้ามาแทรกแซง
แม้อาจเป็นความฝันมากกว่าความเป็นจริง เพราะในสังคมไทยที่เติบโตด้วย "เส้นสาย" มากกว่าความสามารถ
จึงมีข้าราชการจำนวนไม่น้อย ที่คิดว่า "ถ้าไม่มีเส้นมีสาย เก่งให้ตายก็ไม่โต อยู่ตรงไหนก็ตรงนั้น ใครที่มีเส้นสาย ข้ามหัวได้ เป็นต้องข้าม"
ปรากฏการณ์อย่างนี้ มีมายาวนาน จนทำให้ผู้ที่รักและเคารพในหน้าที่จำนวนไม่น้อย อยู่ในระบบราชการไม่ได้ บางครั้งเราจะเห็นปัญหา "สมองไหล" เกิดขึ้นในระบบราชการไม่น้อย โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ๆ
อีกข้อเสียของข้าราชการไทย นอกจากจะยอมอยู่ภายใต้การเมืองแล้ว ข้าราชการจำนวนไม่น้อยยังทำตัว "เอนเอียง" ไปตามการเมือง ยิ่งฤดูเปลี่ยนแปลงรัฐบาลใหม่ สิ่งหนึ่งที่เห็นเด่นชัด คือ จะมีข้าราชการคอยเสาะแสวงหา "เจ้านายใหม่" อย่างออกนอกหน้า ยิ่งช่วงที่จะมีการเลือกตั้ง เราก็จะเห็นความแปลกประหลาดของระบบราชการไทยบางส่วนเกิดขึ้นทันที จนกลายเป็นช่วง "สุญญากาศ" ซึ่งข้าราชการระดับสูงบางส่วน ก็เป็นประเภท "นกรู้"
ดังนั้น จึงไม่แปลกใจนัก ที่ฝ่ายการเมืองจะเข้าไปแทรกแซงระบบราชการได้อย่างง่ายดาย และลุกลามไปถึงการแต่งตั้งโยกย้ายได้ จนกลายเป็นประเพณีปฏิบัติไปเสียแล้ว
เมื่อไหร่เปลี่ยนรัฐบาล ข้าราชการก็ต้องอยู่ในภาวะร้อนๆ หนาวๆ กับการถูกปรับเปลี่ยนโยกย้ายตำแหน่ง
ทั้งหมดทั้งสิ้น เกิดจากความอ่อนแอของระบบราชการนั่นเอง ก็เพราะมีข้าราชการจำนวนไม่น้อย ประพฤติตัวคอยรับใช้นักการเมือง อาศัยจังหวะ "ถีบตัวเอง" ก้าวไปสู่ตำแหน่งสูงๆ ส่วนความรู้ความสามารถไม่ต้องพูดถึง
ฉะนั้น ทุกครั้งที่มีการโยกย้ายข้าราชการขึ้น สิ่งแรกที่ถูกลูกน้อง เพื่อนร่วมงานไม่พอใจ คือความ "ไม่เหมาะสม ไม่เก่ง แต่เส้นดี" ซึ่งฝ่ายการเมืองมักจะพูดติดปากเสมอว่า "เพื่อความเหมาะสม"
ซ้ำร้ายบางยุคบางสมัย ข้าราชการเองนั่นแหละ ที่ไปชักจูงเอานักการเมืองเข้ามาครอบงำการบริหารงาน ทั้งตบทั้งชงสารพัดเรื่อง เพียงเพื่อสนองต่อตำแหน่งหน้าที่ตัวเอง จนลืมไปว่า เป็น "ข้าราชการของแผ่นดิน" แต่กลับทำให้รู้สึกว่าเป็น "ข้าราชการการเมือง" กันจะหมดแล้ว
จนกลายเป็นเรื่องปกติของสังคมไทย เมื่อเปลี่ยนรัฐบาลใหม่ทีไร เรื่องแรกๆ ที่จะทำทันที คือการแต่งตั้งโยกย้าย ข้าราชการ ทั้งพลเรือน ทหาร ตำรวจ
นักการเมืองบางคนยังไม่ทันได้เข้ารับตำแหน่งหน้าที่ แต่ใช้วิธี นั่งดีดลูกคิดอยู่กับบ้านล่วงหน้า จ้องย้ายล้างบางล่วงหน้าด้วยอคติ
ดังนั้นการโยกย้าย ผบ.ตร.หรือแม้กระทั่งเลขาธิการ สมช.และการโยกย้ายข้าราชการระดับสูงอีกหลายกระทรวง จากการประชุมคณะรัฐมนตรีครั้งที่ผ่านมา ปัญหาที่กำลังเกิดขึ้นจากการแฝงตัวของผู้ที่อยากได้อำนาจ ผสมปนเปกับอำนาจทางการเมืองแบบ "ทีใคร ทีมัน"
เชื่อเถอะ...การโยกย้ายข้าราชการระดับสูง จะไม่จบง่ายๆ แน่ ยังมีข้าราชการระดับสูงอีกจำนวนไม่น้อย ที่จะถูกโยกย้ายสลับสับเปลี่ยนตามทัศนคติของการเมือง ด้วยเหตุผลเพื่อ "ความเหมาะสม"
สำหรับกลุ่มเป้าหมาย ยังคงเน้นข้าราชการระดับปลัดกระทรวง อธิบดี หากฝ่ายการเมืองสามารถควบคุมกลุ่มนี้ได้ อนาคตข้างหน้า อาจจะถูกตั้งคำถามว่าเป็น "ข้าราชการเพื่อไทย" หรือ "เพื่อใคร" ยังไม่นับรวมข้าราชการชั้นผู้น้อยซึ่งมีจำนวนมาก ที่จะต้องเผชิญชะตากรรม...
หากมองย้อนกลับไปดูต้นตอของปัญหา คงพอจะบอกได้ว่า ทั้งหมดมาจากการ "ชักศึกเข้าบ้าน" เองมากกว่า ผสมกับระบบราชการที่อ่อนแอ จึงทำให้การเมืองคืบคลานเข้าไปแทรกแซงได้อยู่ร่ำไป...
ฉะนั้นรัฐบาลชุดนี้ ถึงแม้จะมีการแต่งตั้งโยกย้ายข้าราชการอย่างไร ก็อยากฝากไปถึงนายกฯ ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ต้องพิจารณาความเหมาะสมจริงๆ สมดังที่ประกาศไว้ว่า...แก้ไข ไม่แก้แค้น...นะครับ
8 กันยายน 2554
