ข่าวดังในช่วงนี้ มีการบันทึกสาเหตุการตายในหนังสือรับรองการตายเข้ามาเกี่ยวข้อง มีการวิพากษ์วิจารณ์ในโซเชียลกันอย่างหนาหู เคยมีการศึกษาวิจัยตีพิมพ์ในวารสารขององค์การอนามัยโลก (ตั้งแต่ปี พ.ศ.2548) เกี่ยวกับข้อมูลจำนวนผู้เสียชีวิตและสาเหตุของการตายจาก 115 ประเทศ
เป็นที่น่าตกใจมาก เนื่องจากข้อมูลการบันทึกสาเหตุการตายของประเทศไทยแย่ที่สุดใน 115 ประเทศที่นำมาศึกษา คือ มีการบันทึกสาเหตุการตายที่ไม่ชัดเจน (ill-defined codes) มากถึง 49 % นั่นคือข้อมูลเกือบครึ่งของเราเอาไปใช้ประโยชน์ในการหาปัญหาสาธารณสุข เพื่อป้องกันโรค วางแผนและกำหนดนโยบายในการส่งเสริมสุขภาพและรักษาโรคของประเทศไม่ได้เลย
(ปัจจุบันดีขึ้นบ้างแล้ว)
สรุปว่า คุณภาพของข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุการตาย (Quality of cause of death information) ในการวิจัยนี้จัดเป็น 3 กลุ่ม
1.กลุ่มข้อมูลคุณภาพสูง (high quality of data) มี 23 ประเทศ
2.กลุ่มข้อมูลคุณภาพปานกลาง (medium quality of data) มี 55 ประเทศ
3.กลุ่มข้อมูลคุณภาพต่ำ (low quality of data) มี 28 ประเทศ ซึ่งประเทศไทยอยู่ในกลุ่มนี้และต่ำที่สุดด้วย
Low Quality of data (28)
Albania, Argentina, Armania, Bahrain, Bosnia and Herzegovina, Cyprus, Ecuador, Egypt, Fiji, Greece, Jamaica, Kiribati, Nicaragua, Oman, Paraquay, Peru, Poland, Portugal, Qatar, San Mairno, South Africa, Sri Lanka, Suriname, Syria Arab Republic, Tajikistan,
Thailand, Tonga, Tuvalu
เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มประเทศอาเซียนด้วยกัน
ไทย อยู่ในกลุ่ม low quality
มาเลเซีย กับ ฟิลิปปินส์ อยู่ในกลุ่ม medium quality
สิงคโปร์ อยู่ในกลุ่ม high quality
(กัมพูชา, ลาว, เวียดนาม ไม่มีข้อมูลในการวิจัยนี้)
Bulletin of the World Health Organization 2005;83:171-177.
ทำไมข้อมูลของประเทศไทยจึงอยู่ในกลุ่มคุณภาพต่ำ? เพราะแพทย์ไทยจำนวนมากบันทึกรูปแบบการตาย (Mode of Death) ลงในหนังสือรับรองการตาย แทนการลงสาเหตุการตาย (Causes of death) ซึ่งไม่ถูกต้อง
รูปแบบการตายแตกต่างจากสาเหตุการตายต้นกำเนิดตรงที่ว่า
รูปแบบการตาย คือ การบ่งบอกว่า อวัยวะที่สำคัญใด หยุดทำงานไปก่อนที่ผู้ป่วยจะเสียชีวิต
สาเหตุการตายต้นกำเนิด บอกว่า เหตุต้นกำเนิดที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บ หรือเกิดการเจ็บป่วยอันทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ จนนำไปสู่การตายนั้นคืออะไร
*ไม่ควรเขียน รูปแบบการตาย (Mode of Death) เช่น หัวใจล้มเหลว ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว หัวใจหยุดเต้น สมองหยุดทำงาน เป็นต้น
* ควรเขียน สาเหตุการตาย (Causes of death) ซึ่งบอกว่า โรคหรือความผิดปกติหรือการบาดเจ็บจากเหตุการณ์หลายอย่าง เช่น อุบัติเหตุ การถูกทำร้าย เป็นต้น ประกอบกันจนทำให้ตาย
จากคู่มือการบันทึกหนังสือรับรองการตาย (ปรับปรุงปี 2017)
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข
สมาพันธ์แพทย์โรงพยาบาลศูนย์/ทั่วไปฯ
27 สิงหาคม 2564