วิธีการสกัดยาที่เรียกว่า "ยาดองเหล้า" นั้นถือว่าเป็นวิธีการที่น่าสนใจมาก การดองเหล้าคือการใช้แอลกอฮอล์สกัดเอาสารสำคัญในสมุนไพรออกมา จะได้สารสำคัญที่เข้มข้นกว่าการต้มด้วยน้ำและยาไม่บูดเสียง่าย และสามารถสกัดสารบางชนิดที่ไม่ละลายน้ำได้ นับเป็นวิธีที่ประหยัดตัวยาใช้ได้นานและใช้ในปริมาณที่น้อยลง การดองต้องใช้เวลา 15-30 วันจะสกัดตัวยาได้มากขึ้น และสามารถกำจัดแอลกอฮอล์ที่ใช้ดองยาโดยระเหยไปด้วยความร้อน เช่น การนึ่ง
ยาดองเหล้าส่วนมากเป็นยาเกี่ยวกับพวก เลือดลมและโรคโลหิตสตรี เน้นการใช้กับผู้หญิง หลังคลอด ยาที่ใช้ส่วนใหญ่เป็นพวกกระตุ้นการบีบตัวของมดลูก และตัวยาที่ใช้ดองจะเข้า ไปช่วยเสริมสร้างประสิทธิภาพทำให้ร่างกายคืนสู่สภาพเดิมได้เร็วขึ้น และในกลุ่มผู้ชายซึ่งโดยส่วนใหญ่มักใช้แรงงานหนักจากการทำงานมักปวดหลังปวดเอว จะนิยมใช้ยาดองเหล้าที่ดองจากสมุนไพรชูกำลังหรือบำรุงกำลังช่วยให้ร่างกายหายเมื่อยล้าจากการทำงานหนัก เป็นต้น การใช้ยาดองเหล้ารักษาโรคมักใช้น้อยๆ กินวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็นก่อนอาหารไม่มากไปกว่าครั้งละ 1 เป๊ก
ตำรับยาดองเหล้ามีมากมายหลายสูตรขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ที่จะนำไปใช้หรือหมอเป็นผู้แต่งยาให้ ผู้ใช้ยาเหล่านี้จะต้องเป็นผู้มีความรู้เรื่องยาสมุนไพร และต้องใช้ให้ถูกต้น ถูกขนาน ถูกวิธีด้วย ตัวยาที่พบโดยส่วนมาก ได้แก่ โคคลาน เถาวัลย์เปรียง เถาเอ็นอ่อน เจ็ดกำลังช้างสาร ม้ากระทืบโรง กำลังวัวเถลิง กำลังเสือโคร่ง พริกไทย ดีปลี ฝาง ว่านชักมดลูก โด่ไม่รู้ล้ม รากกุ่มนา เปลือกต้นตะโกนา เถาม้าทะลายโรง สมุนไพรดังกล่าวนี้มักใช้เข้ากับตำราอื่นๆ เพื่อใช้บำรุงกำลัง บำรุงเลือด
ยาดองเหล้ามักใช้สมุนไพรแห้งดอง โดยเอาสมุนไพรล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ตากแดดหรืออบให้แห้งเอาตัวยาทั้งหมดห่อด้วยผ้าขาวบางใส่ลงในขวดโหล เทเหล้าขาวหรือเหล้าโรง (28-40 ใส่ลงในขวดโหล เทเหล้าขาวหรือเหล้าโรง (28-40 ดีกรี) ให้ท่วมตัวยาแล้วปิดฝาขวดให้สนิท ทิ้งไว้ 30-60 วันเป็นอย่างน้อย แต่ยิ่งทิ้งระยะเวลาการดองไว้นานกว่านี้แล้วนำมาใช้ก็จะได้ยาที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม การใช้ยาดองเหล้ารักษาโรค ห้ามใช้กับคนป่วยที่มีอาการโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน หญิงมีครรภ์ ผู้ที่แพ้แอลกอฮอล์ หากจำเป็นต้องใช้ยาที่มีแอลกอฮอล์เป็นตัวสกัดแล้ว ควรต้องใช้วิธีระเหยเอาแอลกอฮอล์ออกให้หมดก่อน โดยเฉพาะแม่ที่ให้นมบุตร
การพัฒนารูปแบบการปรุงยาในบ้านเรา โดยเฉพาะการใช้วิธีดองยาด้วยเหล้านั้นยังติดด้วยข้อกฎหมาย พ.ร.บ.สุรา เพราะการดองยาด้วยเหล้าทำให้เกิดการเปลี่ยนสถานะเปลี่ยนสีเปลี่ยนกลิ่น ถือว่าผิดกฎหมาย ทั้งที่ความจริงแล้วการใช้วิธีสกัดยาวิธีนี้จะช่วยประหยัดตัวยา ไม่ต้องทำลายป่า ไม่ต้องทำลายทรัพยากร โดยเฉพาะตัวยาที่หายากๆ ก็ยิ่งประหยัดมากขึ้น ในประเด็นที่ห่วงว่าประชาชนจะกินเหล้ามากกว่ากินยานั้น ต้องเปรียบเทียบให้ดูว่าแม้ประชาชนไม่กินเหล้าดองยา แต่หันไปกินเหล้าแดงหรือเครื่องดื่มมึนเมาอื่นๆ เพิ่มขึ้นทุกวันอยู่แล้ว จึงไม่อยากให้เอาประเด็นนี้มาเป็นข้อห้ามในการพัฒนายาดองด้วยเหล้า
ในการพัฒนาตำรับยาดองเหล้าที่ได้รับการ ส่งเสริมอย่างถูกต้องจริงจังนั้นยังจะได้ประโยชน์ในด้านการคัดเลือกตำรับยา ประสิทธิภาพยา แล้วส่งเสริมให้ใช้เป็นยาอย่างถูกกฎหมาย ตรวจ สอบคุณภาพและมาตรฐานอย่างจริงจังผ่านการควบคุมจาก อย. ผลพลอยได้ตามมาอีกมากมาย ควบคุมจาก อย. ผลพลอยได้ตามมาอีกมากมาย ต่างจากการปล่อยให้ดองใส่โหลตั้งริมทางที่กินกันแบบยกโหลเพราะคนมองว่าเป็นเหล้า แต่ถ้ากำหนดให้กินแบบยาเน้นการใช้เป็นยารักษาโรคอย่างชัดเจน
ในตำรายาแผนโบราณของไทย มีตัวยาที่สำคัญหลายตำรับที่ต้องสกัดด้วยการดองยาแล้วจะได้ตัวยาที่ดีกว่าวิธีอื่น บางตำรับสามารถใช้ในการรักษาโรคเรื้อรังหรือโรคมะเร็งได้
ที่สำคัญยืนยันได้ว่าการสกัดยาด้วยวิธีดองด้วยแอลกอฮอล์เพื่อแก้ปัญหาการบริโภคเหล้า ยาดอง และส่งเสริมกระบวนการพัฒนายาไทยด้วยวิธีสกัดยาสมุนไพรด้วยวิธีการดองเหล้าด้วยแอลกอฮอล์นี้ได้ตัวยาที่มีฤทธิ์และประสิทธิภาพดีแน่นอน
ในอนาคตคงต้องศึกษาวิจัยว่าจะมีวิธีการอย่างไรที่จะแยกเหล้าออกจากตัวยา แล้วนำไปใช้โดยไม่ต้องพะวงว่ายานั้นยังมีเหล้าอยู่อีก เพื่อแก้ปัญหาการบริโภคเหล้า ยาดอง และส่งเสริมกระบวนการพัฒนายาไทยด้วยวิธีสกัดยาสมุนไพรด้วยวิธีการดองเหล้าด้วย.
ไทยโพสต์ 4 ธันวาคม 2554
