ศาลสูงสุดแห่งรัฐแอละบามาของสหรัฐฯ มีมติ 7 ต่อ 2 เสียง ตัดสินให้ตัวอ่อนแช่แข็งมีสภาพเป็นเด็ก ภายใต้กฎหมายของรัฐ และมีสิทธิได้รับสิทธิตามกฎหมายเช่นเดียวกับเด็กทารกในครรภ์คนอื่น ๆ

ในคำแถลงของผู้พิพากษาเจย์ มิตเชลส์ ประจำศาลสูงสุดแห่งรัฐแอละบามา ระบุว่า เด็กที่ยังไม่เกิด ให้ถือเป็น “เด็ก” โดยไม่มีข้อยกเว้น อ้างอิงจากพื้นฐานของระยะพัฒนาการ ตำแหน่งทางกายภาพ หรือลักษณะเฉพาะอื่น ๆ

คำตัดสินดังกล่าวมีขึ้นเพื่อตอบสนองต่อการฟ้องร้องดำเนินคดีในกรณีการเสียชีวิตโดยมิชอบ (Wrongful death) กับคลินิกรักษาผู้มีบุตรยากในเมืองโมบาย เมื่อปี 2021 หลังจากผู้ป่วยรายอื่น บุกเข้าไปในห้องเก็บตู้แช่แข็งตัวอ่อนสำหรับการผสมเทียม และทำให้ถาดบรรจุตัวอ่อนแช่แข็งหล่นและเสียหายหลายถาด
ทั้งนี้ คำตัดสินของศาลสูงสุดแห่งรัฐแอละบามา เปิดทางให้คู่รัก 3 คู่ สามารถฟ้องร้องคลินิกในกรณีการเสียชีวิตโดยมิชอบได้

PPTVHD36
22กพ2567

เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ ที่กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ภายหลังการประชุมผู้บริหารระดับสูงกระทรวงสาธารณสุข ครั้งที่ 2/2567 ว่า วาระพิจารณาในที่ประชุมวันนี้ ได้ติดตามผลการขับเคลื่อนนโยบายของ สธ. โดยเฉพาะนโยบายเร่งด่วน หรือ ควิกวิน (Quick Win) เพื่อประเมินผลนโยบายไตรมาส 2 กลางปี (Midyear Success) ส่วนประเด็นที่น่าสนใจอื่น ได้แก่
1.ตามที่องค์การอนามัยโลก (WHO) รับรองว่าประเทศไทยเป็น 1 ใน 5 ประเทศที่มีการกำจัดไขมันทรานส์ออกจากอุตสาหกรรมอาหารจนได้รับการรับรอง ซึ่งเรื่องนี้จะเป็นการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับประเทศ และเป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อสุขภาพของประชาชน

2.ที่ประชุมได้เห็นชอบโครงการผลิตพยาบาลเพิ่มเพื่อแก้ปัญหาความขาดแคลน โดยสถาบันพระบรมราชชนก (สบช.) และสภาการพยาบาล ซึ่งเป็นภารกิจเร่งด่วนในการผลิตพยาบาลใน 2 ปี 6 เดือน โดยจะเริ่มดำเนินการในปี 2568 เนื่องจากปัจจุบันตัวเลขความขาดแคลนพยาบาลอยู่ประมาณ 50,000 คน ทั้งนี้ การผลิตพยาบาลในโครงการดังกล่าวจะใช้วิธีการออกหลักสูตรเร่งรัดที่ได้มาตรฐาน ใช้เวลาศึกษา 2 ปี 6 เดือน ซึ่งรับผู้ที่จบปริญญาตรีทุกสาขาแล้วไปต่อยอดให้เป็นพยาบาล แต่หากเป็นสาขาเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์การแพทย์ก็จะเป็นต้นทุนที่ดี อย่างไรก็ตาม ที่ประชุมเห็นด้วยในหลักการ แต่ให้ข้อสังเกตเรื่องของกระบวนการผลิตหลักสูตรและการรับรอง ไปจนถึงเรื่องของงบประมาณ จึงมอบหมายให้ สบช. ไปผู้ดูแลโครงการและเสนอต่อคณะรัฐมนตรี (ครม.) ต่อไป

3.กรณีที่มีข้อเสนอให้กระทรวงสาธารณสุขและสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พิจารณาอนุมัติยารักษาโรคจิตเวชชนิดฉีด (LONG ACTING ANTIPSYCHOTIC INJECTABLE) สำหรับผู้ป่วยกลุ่มที่มีแนวโน้มก่อความรุนแรง (Serious Mental Illness: SMI) ที่ไม่ยอมรับประทานยา ซึ่งมีจำนวน 42,000 คน แยกเป็นระดับ V1 ที่ทำร้ายตัวเอง และ V4 ที่ทำร้ายสังคม เบื้องต้นให้โรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไป มีสำรองยาไว้ใช้ได้ราว 3 เดือน แต่ด้วยยาตัวนี้ยังเป็นยานอกบัญชียาหลักแห่งชาติ จึงยังไม่อยู่ในสิทธิประโยชน์ประกันสุขภาพภาครัฐ ที่ประชุมจึงมีมติให้นำเสนอยาตัวนี้เข้าสู่ขั้นตอนเพื่อบรรจุในบัญชียาหลักแห่งชาติ ส่วนระหว่างที่มีการพิจารณาให้เสนอเข้าสู่คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.) เพื่อใช้เงื่อนไขเชิงนโยบาย พิจารณาใช้งบประมาณอุดหนุนมาจัดหาให้ผู้ป่วยใช้ก่อน

4.การขับเคลื่อนงานในไตรมาสที่ 2 ในโครงการพาหมอไปหาประชาชน ที่ดำเนินการตั้งแต่ วันที่ 14 ม.ค. รวม 16 จังหวัด ให้การดูแลประชาชน 70,683 ราย, โครงการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ ที่จะเริ่มเปิดโครงการในวันที่ 29 ก.พ.นี้ โดยจะมีการลงนามความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุขกับสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ซึ่งจะมีงานที่วัดท่าซุง จ.อุทัยธานี โดยมีสมเด็จพระมหาธีราจารย์ เจ้าอาวาสวัดโพธิ์ เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และเชิญ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี และ รมว.การคลัง เป็นประธานฝ่ายฆราวาส

ผู้สื่อข่าวถามถึงกรณีวิกฤติพยาบาลขาดแคลน ณ ขณะนี้คืออะไร นพ.ชลน่านกล่าวว่า วิกฤตที่เจอคือ ความขาดแคลนพยาบาลในการดูแลประชาชน อย่างแพทย์ 1 คน ต้องมีพยาบาลอย่างน้อย 4 คน แต่พยาบาลเรามีสัดส่วนดูแลประชาชนเฉลี่ยเพียง 1 ต่อ 300 กว่าคน มีเพียงบางพื้นที่อยู่ 1 ต่อ 700 คน อย่างไรก็ตาม ภาพรวมเฉลี่ยยังขาดแคลนอยู่ 51,420 คน นี่คือเฉพาะภาครัฐ ไม่ได้รวมเอกชน จึงเป็นความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่ต้องผลิตเพิ่ม แม้ที่ผ่านมาจะประสานภาคเอกชนที่ผลิตว่า จบมาแล้วจะดึงเข้าระบบกระทรวงสาธารณสุข แต่ก็ยังไม่พอ

“การขาดแคลนพยาบาล และปัญหาการกระจายกำลังคนด้านบริการสุขภาพตามภูมิภาคนั้น สัดส่วนพยาบาลวิชาชีพต่อประชากรในประเทศไทยอยู่ที่ 1 ต่อ 343 ขณะที่องค์การอนามัยโลกระบุสัดส่วนพยาบาลวิชาชีพต่อประชากรที่ 1 ต่อ 270 คน โดยไทยมีปัญหาการกระจายกำลังคนด้านสุขภาพในส่วนภูมิภาค 42 จังหวัดที่มีสัดส่วนมากกว่า 1 ต่อ 400 และมี 15 จังหวัดที่มีสัดส่วนมากกว่า 1 ต่อ 500 โดยสัดส่วนประชากรต่อพยาบาลสูงสุดใน 5 จังหวัดแรก คือ 1.หนองบัวลำภู สัดส่วน 1 ต่อ 712 คน 2.บึงกาฬ สัดส่วน 1 ต่อ 608 คน 3.เพชรบูรณ์ สัดส่วน 1 ต่อ 572 4.กำแพงเพชร สัดส่วน 1 ต่อ 571 และ 5.ศรีสะเกษ สัดส่วน 1 ต่อ 569” นพ.ชลน่านกล่าว

นพ.ชลน่านกล่าวอีกว่า ไม่เพียงแต่เรื่องการผลิตพยาบาล ยังมีอีกโครงการที่ล่าสุด ครม.มีมติเห็นชอบผลิตทีมหมอครอบครัว ซึ่งเป็นการผลิตบุคลากรทางการแพทย์ 9 สาขา หรือ 9 หมอ ลงไปในหน่วยบริการปฐมภูมิ เช่น แพทย์เวชศาสตร์ฯ พยาบาล ทันตแพทย์ชุมชน เภสัชกรชุมชน แพทย์แผนไทย ผู้ช่วยทันตแพทย์ ผู้ช่วยพยาบาล นักจัดการฉุกเฉินชุมชน และนักวิชาการสาธารณสุข โดยใช้งบประมาณทั้งสิ้น 37,234.48 ล้านบาทในระยะเวลา 10 ปี เมื่อผลิตครบจะมีคนเข้าสู่ระบบราว 6.2 หมื่นคน

ผู้สื่อข่าวถามกรณีจะสร้างแรงจูงใจคนมาเรียนทีมหมอครอบครัว โดยเฉพาะแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว ที่ผ่านมาคนเรียนน้อย นพ.ชลน่านกล่าวว่า เรื่องนี้เราให้ความสำคัญ ได้วางแนวทางเพื่อรองรับให้กับแพทย์และบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการบริการปฐมภูมิ ซึ่งมีหลายแนวทาง ยกตัวอย่าง เมื่อเร็วๆ นี้ ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวแห่งประเทศไทย และนายกสมาคมแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไป/เวชศาสตร์ครอบครัวแห่งประเทศไทย ได้เสนอให้ปรับแก้หลักเกณฑ์วิธีการจ่ายค่าตอบแทนให้สอดคล้อง รวมถึงการเพิ่มเงินค่าตอบแทนพิเศษ หรือ พ.ต.ส. จาก 10,000 บาท เพิ่มเป็น 15,000 บาทต่อคนต่อเดือน

“สธ.กำลังเสนอเรื่องอายุงาน อย่างหากเรียนเพื่อไปปฏิบัติงานหน่วยบริการปฐมภูมิจริง เราจะทำความตกลงกับคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.) ว่า จะเริ่มนับอายุงานตั้งแต่เริ่มเรียน ขณะนี้กำลังเจรจาอยู่ แต่เวลาจ่ายค่าตอบแทนไม่ได้จ่ายขณะเรียน ต้องทำงานก่อน แต่นับอายุงานย้อนหลังให้ ซึ่งเป็นสวัสดิภาพ สวัสดิการต่างๆ ได้ ที่สำคัญคือการจัดสรรงบประมาณให้สอดคล้องกับเนื้องาน เช่น สามารถจัดเม็ดเงินลงไปลักษณะเหมาจ่ายรายหัวแบบแยกเรื่องของบริการผู้ป่วยนอก หรือส่งเสริมสุขภาพเฉพาะปฐมภูมิได้หรือไม่ นี่เป็นข้อเสนอที่กำลังหารือกันอยู่” นพ.ชลน่านกล่าว

มติชน
21 กุมภาพันธ์ 2567

โรงพยาบาลขนาดใหญ่ในกรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้ และพื้นที่อื่นๆ เผชิญความยากลำบากในการรองรับผู้ป่วยในวันนี้ หลังแพทย์ฝึกหัดหลายพันคนผละงานประท้วงติดต่อกันเป็นวันที่ 3 คัดค้านแผนรับนักศึกษาแพทย์เพิ่มอีก 2,000 คนตั้งแต่ปีหน้า จากปัจจุบันที่รับปีละประมาณ 3,000 คน เพื่อแก้ปัญหาขาดแคลนแพทย์

สมาคมการแพทย์เกาหลีเตือนว่า การรับสมัครแพทย์เพิ่ม ทำให้งบประมาณโครงการประกับสุขภาพแห่งชาติตึงตัว และจำนวนแพทย์ที่เพิ่มขึ้นไม่ได้ช่วยแก้ไขปัญหาขาดแคลนหมอเฉพาะทาง

แหล่งข่าวในวงการแพทย์ระบุว่า การที่แพทย์ฝึกหัดลาออกพร้อมกันเป็นจำนวนมาก ทำให้เกิดความวิตกกังวลเรื่องภาวะสุญญากาศในการบริการด้านสุขภาพ ขณะนี้โรงพยาบาลทั่วไปขนาดใหญ่ที่สุดในกรุงโซลจำนวน 5 แห่งต้องลดคิวผ่าตัดลงถึง 50%

สำนักข่าวยอนฮัป รายงานว่า ความขัดแย้งระหว่างแพทย์กับรัฐบาลเกาหลีใต้ในประเด็นดังกล่าวทวีความรุนแรงขึ้น หลังทางการเกาหลีใต้ประกาศว่าจะขอหมายจับแกนนำที่ยุยงให้แพทย์ฝึกหัด และแพทย์ประจำบ้านแห่ลาออกทั่วประเทศ
พัค มินซู รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุขของเกาหลีใต้ กล่าวกับผู้สื่อข่าวว่า ช่วงกลางคืนของวันพุธ (21 ก.พ.67) มีแพทย์ฝึกหัดยื่นใบลาออกแล้ว 9,275 ราย หรือคิดเป็นสัดส่วน 74.4% ของแพทย์ฝึกหัดทั้งหมดประมาณ 13,000 คน โดยในจำนวนดังกล่าว 8,024 คนไม่ไปทำงานแล้ว

พัคระบุว่า รัฐบาลเกาหลีใต้ได้สั่งให้แพทย์ฝึกหัดกว่า 6,000 คนกลับมาทำงาน และจนถึงขณะนี้กระทรวงสาธารณสุขเกาหลีใต้ได้รับคำร้องเรียนที่เกี่ยวข้องกับการพร้อมใจกันลาออกของแพทย์ฝึกหัดแล้ว 150 ครั้ง

พัคได้เรียกร้องให้เหล่าแพทย์ฝึกหัดเข้าร่วมเจรจากับรัฐบาลเพื่อหาทางออกร่วมกัน และขอให้แพทย์ฝึกหัด “จดจำเอาไว้ว่าผู้ป่วยกำลังรอคอยอยู่”

Bangkokbiznews
22 กพ 2567

นายกฯ ตรวจเยี่ยมค่ายประจักษ์ศิลปาคม-รพ.รองรับผู้ป่วย 30 บาท รักษาทุกที่ เร่งแก้ปัญหาแพทย์สมองไหล เล็งพัฒนาเป็นโมเดลโรงพยาบาลทหารนำร่องที่อุดรฯ

เมื่อเวลา 08.45 น. วันที่ 19 ก.พ.2567 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำหรับภารกิจวันที่สาม ในการลงพื้นที่อีสานเหนือ นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีและรมว.คลัง พร้อมด้วยนายสุทิน คลังแสง รมว.กลาโหม เดินทางไปยังค่ายทหารประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี ติดตามตรวจเยี่ยมและดูความเป็นอยู่ของกำลังพล

โดยนายกฯ ได้สอบถามถึงอายุอาคารที่อยู่อาศัยของกำลังพลที่ส่วนใหญ่เป็นอาคารไม้ และเก่าทรุดโทรม ซึ่งอาจจะต้องก่อสร้างอาคารใหม่เป็นที่พักสำหรับทหารชั้นประทวน หากกองทัพมีพื้นที่เพียงพอควรก่อสร้างเป็นลักษณะแฟลตชั้นเดียว หรือ สองชั้น มากกว่าอาคารตึกสูง เพราะค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างถูกกว่า

นายกฯ กล่าวว่า มาเยี่ยมที่อยู่อาศัยในค่ายทหารประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี เพราะตั้งใจที่จะช่วยปรับปรุงสวัสดิการและคุณภาพชีวิตของทหารโดยรวมให้ดีขึ้นเพื่อสร้างขวัญและกำลังใจ ทั้งนี้ บ้านพักหลายจุดก่อสร้างตั้งแต่ปี 2495 สภาพเก่า ชำรุดทรุดโทรมมาก และจำนวนไม่เพียงพอ ซึ่งเราควรจะดูแลชีวิตความเป็นอยู่ให้ดีขึ้นอย่างเท่าเทียม

การมาดูครั้งนี้รัฐบาลตั้งใจจะทดลองปรับปรุงที่พักอาศัยใหม่ ให้สอดคล้องกับชีวิตความเป็นอยู่ในปัจจุบันมากขึ้น โดยจะทดลองปรับปรุงในพื้นที่ค่ายทหารต่างจังหวัดที่มีพื้นที่เยอะก่อน

จากนั้นนายกฯ เดินทางต่อไปที่โรงพยาบาลประจักษ์ศิลปาคม ติดตามการบริหารจัดการและการให้บริการรักษาทั้งกำลังพลและประชาชนทั่วไป ซึ่งกำลังพัฒนาโรงพยาบาลทหารให้สามารถรองรับผู้ป่วยและนโยบายบัตรประชาชนใบเดียวรักษาทุกที่ได้ เพิ่มความสะดวกสบายให้ผู้ป่วยในการเข้าถึงระบบสาธารณสุข โดยมีผู้ป่วยที่มารอรับบริการรวมถึงญาติผู้ป่วยเข้ามาขอถ่ายรูปกับนายกฯ เป็นที่ระลึกจำนวนมาก

นายกฯ กล่าวว่า โรงพยาบาลทหารในค่ายประจักษ์ศิลปาคม และที่อื่นๆ สามารถพัฒนาให้รองรับกับนโยบายบัตรประชาชนใบเดียวรักษาทุกที่ได้ ซึ่งโรงพยาบาลทหารที่นี่ ดูแลประชาชนที่เป็นผู้ป่วยนอก คิดเป็นสัดส่วน 77% ต่อปี อัตราการรักษา แพทย์ 1 คน ต่อคนไข้ 14,000 คนต่อปี และยังมีรถโมบายออกพื้นที่ตรวจรักษาประชาชนในอุดรฯ จังหวัดใกล้เคียง และตามแนวชายแดนหนองคาย แต่ยังประสบปัญหาขาดบุคลากร ขาดอุปกรณ์ ขาดระบบไอที ขาดรถพยาบาลเคลื่อนที่ไม่พอ

ขณะเดียวกันบุคลากรทางการแพทย์สังกัดกระทรวงกลาโหม ลาออกกันเยอะ เพราะไม่มีโอกาสเติบโต ไม่มีโอกาสบรรจุ อัตราเงินเดือนน้อยกว่าเงินสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งทั้งหมดนี้ตนตั้งใจจะช่วยแก้ปัญหาให้โดยเร็วที่สุด และพัฒนาเป็นโมเดลโรงพยาบาลทหารนำร่องที่อุดรฯ และ rollout ไปในที่อื่นๆต่อไป


19 ก.พ.2567
ข่าวสด

เปิดประสบการณ์ทีมแพทย์ในกาซา เมื่อพวกเขาต้องผ่าตัดผู้ป่วยโดยปราศจากยาชา หันหลังให้กับผู้ที่มีโรคเรื้อรัง และการรักษาบาดแผลเน่าเปื่อยด้วยยุทธภัณฑ์ทางการแพทย์อันจำกัด

“ด้วยความไม่เพียงพอของยาแก้ปวด เราต้องปล่อยให้ผู้ป่วยกรีดร้องเป็นชั่วโมง ๆ” แพทย์คนหนึ่งกล่าวกับบีบีซี

องค์การอนามัยโลก (WHO) ให้คำจำกัดความสภาวะทางสาธารณสุขของกาซาว่า “เกินคำบรรยาย”

WHO ระบุว่า หากนับถึงวันที่ 18 ก.พ. ที่ผ่านมา โรงพยาบาลในกาซายุติการให้บริการไปแล้ว 23 แห่ง ขณะที่โรงพยาบาลอีก 12 แห่งให้บริการได้เพียงบางส่วน และมีอีกหนึ่งโรงพยาบาลที่ให้บริการได้อย่างจำกัดมาก ๆ

WHO กล่าวว่าการโจมตีทางอากาศและทรัพยากรที่มีไม่เพียงพอ ได้ “ขูดรีดระบบที่มีทรัพยากรไม่เพียงพออยู่แล้ว” ให้ยิ่งร่อยหรอลงไปอีก

กองกำลังป้องกันอิสราเอล (ไอดีเอฟ) กล่าวว่ากลุ่มติดอาวุธฮามาส “วางแผนใช้โรงพยาบาลและศูนย์การแพทย์เพื่อดำเนินกิจกรรมก่อการร้ายอย่างเป็นระบบ”
ในแถลงการณ์ถึงบีบีซี กองกำลังป้องกันอิสราเอลระบุว่า กองกำลังฯ “ไม่ได้ ‘โจมตี’ โรงพยาบาล แต่บุกเข้าไปยังพื้นที่เฉพาะ… [เพื่อ]ทำลายโครงสร้างพื้นฐานและอุปกรณ์ของฮามาส และจับกุมผู้ก่อการร้ายฮามาส โดยการกระทำทั้งหมดนั้นตั้งอยู่บนความระมัดระวังอย่างสูง”

กองกำลังฯ ระบุว่า พวกเขาอนุญาตให้มีความช่วยเหลือทางมนุษยธรรมเข้าไปในพื้นที่กาซา ซึ่งนั่นรวมถึงอุปกรณ์ทางการแพทย์ต่าง ๆ

ด้านหน่วยงานให้ความช่วยเหลือรวมไปถึง WHO กล่าวว่า พวกเขาถูก “ตั้งเงื่อนไขและปฏิเสธการเข้า[พื้นที่]บ่อยครั้ง”

สุดความสามารถของโรงพยาบาล
บุคคลกรณ์ทางสาธารณสุขหลายคนกล่าวว่า ขณะนี้โรงพยาบาลจำนวนมากให้กาซามีคนไข้เยอะกว่าที่จะรับรองไหว และเครื่องมือทางการแพทย์ก็มีไม่เพียงพอ มีรายงานจำนวนมากที่ระบุด้วยว่า โรงพยาบาลที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของกาซาให้บริการในอัตรามากกว่า 300% ของจำนวนเตียงที่มีเพื่อรองรับผู้ป่วย

โรงพยาบาลสนาม 4 แห่งได้ถูกตั้งขึ้นในกาซา โดยมีจำนวนเตียงรวมกัน 305 เตียง ตามข้อมูลจาก WHO

เมื่อวันอาทิตย์ (18 ก.พ.) ที่ผ่านมา WHO รายงานว่า โรงพยาบาลนาสเซอร์ที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของกาซา เป็นโรงพยาบาลล่าสุดที่ไม่สามารถให้บริการผู้ป่วยได้ หลังจากถูกโจมตีโดยกองกำลังของอิสราเอล

กองกำลังป้องกันอิสราเอลกล่าวเมื่อคืนวันศุกร์ (16 ก.พ.) ว่ากองกำลังฯ พบอาวุธจำนวนหนึ่งที่โรงพยาบาลดังกล่าว นอกจากนี้ยังพบยาซึ่งมีชื่อและภาพของตัวประกันแปะอยู่ด้วย นอกจากนี้ ไอดีเอฟยังระบุว่าได้จับกุม “ผู้ก่อการร้ายนับร้อย ๆ คน” ที่หลบซ่อนอยู่ที่นั่น

ไอดีเอฟบอกกับบีบีซีก่อนหน้านี้ว่า “ฮามาสยังคงทำให้ประชากรที่เปราะบางที่สุดของกาซาอยู่ในอันตรายร้ายแรงอย่างต่อเนื่อง ด้วยการใช้โรงพยาบาลเป็นแหล่งก่อการร้ายอย่างไร้ความสำนึกคิดถึงผู้อื่น”

บุคลากรที่โรงพยาบาลใกล้ ๆ กล่าวว่า ปฏิบัติการณ์ที่เกิดขึ้นกับโรงพยาบาลนาสเซอร์ทำให้พวกเขามีความเครียดมากขึ้น ยูเซฟ อัล-อักกาด ผู้อำนวยการโรงพยาบาลกาซายูโรเปียน ที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเมืองข่าน ยูนิส ให้คำจำกัดความสถานการณ์ปัจจุบันว่า “เลวร้ายที่สุดตั้งแต่ที่เราเผชิญหน้ากับสงครามมา”

“ก่อนหน้านี้สถานการณ์ก็รุนแรงอยู่แล้ว คุณคิดว่ามันจะเป็นยังไงล่ะเมื่อเราต้องรับ[ผู้ป่วย]อีกหลายพันคน ที่ต้องอพยพย้ายถิ่นฐานแล้วมาอยู่ตามโถงทางเดินและพื้นที่สาธารณะ”

เขากล่าวว่าโรงพยาบาลมีเตียงไม่เพียงพอสำหรับผู้ป่วยที่ต้องการการรักษา ดังนั้นบุคลากรของโรงพยาบาลจึงเอาผ้ามาปูบนแผ่นเหล็กหรือไม้ และต้องให้ “ผู้ป่วยจำนวนมากนอนอยู่บนพื้นโดยไม่มีอะไรเลย”

แพทย์อื่น ๆ ทั่วฉนวนกาซาอธิบายสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกัน “ถ้าหากมีใครบางคนเกิดอาการหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันหรือมีปัญหาอื่น ๆ เกี่ยวกับหัวใจ เราก็จับพวกเขานอนบนพื้นและเริ่มรักษากันตรงนั้น” ดร.มาร์วาน อัล-ฮามส์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลมาร์เทอร์ โมฮัมเหม็ด ยูซุฟ อัล-นัจญาร์ กล่าว

คณะกรรมการการเมืองแห่งฮามาสเป็นคนแต่งตั้งผู้อำนวยการโรงพยาบาลของรัฐในกาซา ในบางกรณี ผู้อำนวยการเหล่านี้ดำรงตำแหน่งอยู่ก่อนที่ฮามาสจะเข้ามาปกครองพื้นที่ฉนวนกาซา

ยาและทรัพยากร
แพทย์จำนวนหนึ่งกล่าวว่า พวกเขาเผชิญหน้ากับความยากลำบากเมื่อต้องทำงานในภาวะที่มีทรัพยากรทางการแพทย์ไม่เพียงพอ “เราหาออกซิเจนไม่ได้สักหยด” แพทย์คนหนึ่งบอกกับบีบีซี

“เราไม่มียาชา สิ่งจำเป็นสำหรับห้องไอซียู ยาค่าเชื้อ และล่าสุดคือยาแก้ปวด” ดร.อัล-อักกาด กล่าว “มีผู้ป่วยจำนวนมากที่มีบาดแผลไฟลวกสาหัส… เราไม่มียาแก้ปวดที่เหมาะสมให้กับพวกเขา”

แพทย์คนหนึ่งยืนยันว่า มีการผ่าตัดเกิดขึ้นจริงโดยปราศจากยาชา ทีมงานของ WHO คนหนึ่งกล่าวว่า พวกเขาพบกับเด็กหญิงวัย 7 ขวบคนหนึ่ง ณ โรงพยาบาลกาซายูโรเปียน ที่มีแผลไฟลวกมากถึง 75% ของร่างกาย แต่ก็ไม่ได้รับยาแก้ปวดเพราะยามีจำกัด

ดร.โมฮัมเหม็ด ซัลฮา รักษาการผู้อำนวยการโรงพยาบาลอัล-ออว์ดา ซึ่งตั้งอยู่ทางตอนเหนือของกาซา กล่าวว่า ผู้คนถูกพาตัวมารักษาด้วยลาหรือม้า

“หายนะเกิดขึ้นเมื่อแผลของผู้ป่วยเริ่มเน่า เนื่องจากบาดแผลเหล่านี้เปิดมาแล้วกว่าสองถึงสามสัปดาห์” เขากล่าว

ดร.ซัลฮา กล่าวว่า แพทย์จำนวนหนึ่งต้องผ่าตัดด้วยไฟฉายคาดหัวเนื่องจากทรัพยากรไฟฟ้าที่ขาดแคลน

บุคลากรต้องแยกจากครอบครัว
WHO ระบุว่า มีบุคลากรทางการแพทย์ราว 20,000 คนอยู่ในกาซา ทว่าบุคลากรเหล่านี้ส่วนใหญ่ไม่ได้ปฏิบัติหน้าที่ “เนื่องจากพวกเขาต้องพยายามเอาชีวิตรอดและดูแลครอบครัวตัวเอง”

ดร.อัล-อักกาด กล่าวว่า ตัวเลขบุคลากรและอาสาสมัครในโรงพยาบาลของเขาเพิ่มขึ้น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะผู้คนที่พลัดถิ่นมาจากพื้นที่อื่นได้อาสาเข้ามาช่วยเหลือ แต่เขากล่าวว่านั่นก็ยังไม่พอเมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยและรูปแบบของการเจ็บป่วยที่หลากหลาย

หลังการทิ้งระเบิด เขากล่าวว่าผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจะเดินทางมาที่โรงพยาบาล “ด้วยสภาพราวกับคอฟตา” ซึ่งหมายถึงอาหารชนิดหนึ่งที่ทำมาจากเนื้อบด

“คน ๆ เดียวกันมาด้วยอาการบาดเจ็บทางสมอง กระดูกซี่โครงและแขนขาหัก และบางครั้งก็สูญเสียดวงตา… ทุกการบาดเจ็บที่คุณจะจินตนาการได้ คุณจะได้เห็นมันที่โรงพยาบาลของเรา”

เขาเล่าว่า มีผู้ป่วยรายหนึ่งซึ่งต้องใช้ผู้เชี่ยวชาญอย่างน้อย 5 คนในการดูแลรักษา เนื่องจากผู้ป่วยคนดังกล่าวบาดเจ็บหนักในหลายส่วนมาก

แพทย์จำนวนหนึ่งที่ยังคงปฏิบัติหน้าที่อยู่ในพื้นที่ต้องแยกจากครอบครัวของพวกเขา

“ครอบครัวของผมไม่ได้อยู่กับผมมามากกว่าสามเดือนแล้ว และผมอยากจะโอบกอดพวกเขาเหลือเกิน” ดร.ซัลฮา ผู้ปฏิบัติหน้าที่อยู่ทางตอนเหนือ ขณะที่ครอบครัวได้ลี้ภัยไปอยู่ทางตอนใต้แล้ว กล่าว

“สิ่งปลอบประโลมใจผมคือการที่ผมได้อยู่ที่นี่เพื่อช่วยเหลือเด็ก ๆ ผู้หญิง และคนสูงอายุ ให้ได้รับบริการทางสาธารณสุขและช่วยชีวิตพวกเขา”

ไม่มีพื้นที่สำหรับผู้ป่วยเรื้อรัง
แพทย์หลายคนกล่าวกับบีบีซีว่า ผู้คนในกาซาที่มีโรคเรื้อรังต้อง “จ่ายด้วยราคามหาศาล”

“พูดตรง ๆ คือเราไม่มีเตียงจะรองรับพวกเขา หรือติดตามอาการกับพวกเขาได้” ดร.อัล-อักกาด กล่าว

“ใครก็ตามที่ต้องฟอกไตสี่ครั้งต่อสัปดาห์ก่อหน้านี้ ตอนนี้พวกเขาได้ฟอกไตสัปดาห์ละครั้ง ถ้าคนคนนี้เคยได้ฟอกไต 16 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ตอนนี้เขาจะได้ฟอกไต 1 ชั่วโมงต่อสัปดาห์”

ผู้หญิงบางคนต้องคลอดลูกในเต็นท์โดยไร้ซึ่งอุปกรณ์ทางการแพทย์ ขณะที่โรงพยาบาลที่ให้บริการการผดุงครรภ์ระบุว่า พวกเขาไม่สามารถรองรับคนป่วยได้มากกว่านี้แล้ว

“ในแผนกหนึ่งมีคนตาย ขณะที่อีกแผนกหนึ่งมีเด็กเกิดใหม่ เด็กเกิดขึ้นมาใหม่แต่ไม่มีนมให้พวกเขา โรงพยาบาลจะเตรียมนมหนึ่งกล่องให้กับเด็กทุกคน” ดร.ซัลฮา กล่าว

ผู้คนเดินทางมายังโรงพยาบาลพร้อมกับโรคต่าง ๆ ที่แพร่ระบาดได้ในภาวะที่มีผู้คนแออัดและไม่สะอาด

“มีภาวะเจ็บป่วยเกิดขึ้น แล้วเราก็หาที่ที่จะรักษาโรคเหล่านี้ไม่ได้” อาบู คาลิล วัย 54 ปี ผู้ที่พลัดถิ่นมายังเมืองราฟาห์ที่ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของกาซา กล่าว

“เราต้องออกเดินทางกันตั้งแต่รุ่งเช้าเพื่อไปเข้าแถว และบางครั้งคุณจะพบกับผู้คนราว 100 คน ที่มาก่อนคุณ คุณอาจต้องกลับบ้านมือเปล่า”

รายงานเพิ่มเติมโดย มูอัธ อัล คาทิบ

BBC News ไทย
19 กพ 2567

การไปรับการดูแลรักษาพยาบาลที่หน่วยบริการได้ “ทุกที่” ไม่ว่าจะเป็นสังกัดรัฐ หรือเอกชน ไม่ว่าจะโรงพยาบาล หรือคลินิก ตลอดจนร้านขายยา เพียงแค่พกบัตรประชาชนใบเดียวก็สามารถรับบริการได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย แถมส่งต่อได้ไม่ต้องใช้ใบส่งตัว

ขณะเดียวกัน หน่วยบริการยังสามารถเบิกจ่ายค่าบริการจาก “สปสช.” หรือ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ได้ภายใน 3 วัน จากเดิมที่ต้อง 15 หรือ 30 วันแล้วแต่รอบส่งของโรงพยาบาล ซึ่งบางแห่งอาจยาวนานถึง 1 ปี

เหล่านี้เกิดขึ้นจริงได้เพียงแค่เกิดการ “เชื่อมข้อมูล” กันระหว่างหน่วยบริการ ภายใต้นโยบาย “30 บาทรักษาทุกที่ ด้วยบัตรประชาชนใบเดียว”

แน่นอนว่าผู้มีบทบาทนำในการขับเคลื่อน 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ให้เห็นเป็นรูปธรรมคือ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) แต่อีกด้านหน่วยงานที่จะขาดไปไม่ได้เลย เพราะเปรียบเสมือน “หัวใจ” ของระบบบริการ ก็คือ สปสช.  ซึ่งกุมเม็ดเงินกว่า 2 แสนล้านบาทในการสนับสนุนเงินเพื่อดูแลสุขภาพคนสิทธิบัตรทองกว่า 47 ล้านคน

เพื่อสำรวจบทบาทการเชื่อมข้อมูลของ สปสช. ซึ่งเป็นกลไกสำคัญที่ทำให้โครงการเดินหน้าต่อไปได้โดยไม่สะดุด และการสร้างความมั่นใจให้กับหน่วยบริการได้ว่าเงินจะไปถึงเร็วที่สุด “The Coverage” มีโอกาสได้พูดคุยกับ ประเทือง เผ่าดิษฐ ผู้ช่วยเลขาธิการ สปสช. ถึงเรื่องราวดังกล่าวซึ่งอยู่ในอีกหน้าเหรียญของ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ

การเชื่อมข้อมูลภายใต้ 30 บาทรักษาทุกที่
ก่อนจะไปเข้าไปถึงเรื่องราวนั้นที่เป็นประเด็นหลัก ประเทือง บอกว่าทุกคนจำเป็นต้องรู้ภูมิหลังของเรื่องนี้ก่อน เพื่อให้เข้าใจคำที่พูดง่ายแต่เข้าใจได้ยาก อย่างการเชื่อมโยงข้อมูลของ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ซึ่งจะทำให้เห็นตำแหน่งแห่งที่ของ สปสช. ชัดขึ้น

ก่อนจะขยายความต่อไปว่า เดิมในทุกโรงพยาบาลจะมีการเก็บข้อมูลการดูแลรักษาของผู้ป่วยในแต่ละครั้งที่มารับบริการไว้ เช่น ลักษณะของโรคที่เป็น แพ้ยาอะไร มีโรคประจำตัวอะไรไหม ฯลฯ รวมถึงข้อมูลสำคัญอย่างด้านการเงิน ครุภัณฑ์ หรือกระทั่งชุดผู้ป่วยที่พร้อมใช้งาน และรอซักรีด ผ่านการจดบันทึกลงกระดาษ หรือเอกสารต่างๆ และใช้การจัดเก็บในชั้นวางหรือตู้ใส่เอกสารทั่วไป

แต่ต่อมาเมื่อเทคโนโลยีพัฒนาก้าวหน้ามากขึ้น ก็มีการปรับมาใช้สิ่งที่เรียกว่า “ระบบข้อมูลของโรงพยาบาล” (Health Information System หรือ HIS) พูดให้เข้าใจง่าย ระบบนี้เปรียบเสมือนตู้เก็บเอกสารขนาดใหญ่ที่ถูกย่อขนาดเอามาใส่ไว้ในคอมพิวเตอร์ โดยบทบาทหน้าที่เหมือนเดิม ใช้จัดเก็บข้อมูลต่างๆ ในโรงพยาบาล เพียงแค่เปลี่ยนจากกระดาษเป็นไฟล์อิเล็กทรอนิกส์

อย่างไรก็ดี จุดสำคัญก็คือ ระบบ HIS นี้ที่อยู่ในโรงพยาบาลทั่วประเทศ ไม่มีที่ไหนเหมือนกันเลย 20 โรงพยาบาล ก็จะมีระบบแบบนี้ 20 ระบบ รวมถึงเป็นไปแบบต่างคนต่างทำของตนเอง และด้วยข้อมูลสุขภาพของผู้ป่วยเป็นข้อมูลที่สำคัญ โรงพยาบาลจึงมักทำระบบดังกล่าวให้เป็นระบบปิด ไม่มีการเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตภายนอก เพราะเป็นห่วงเรื่องความปลอดภัยของข้อมูลเหล่านี้โดยกังวลว่าอาจจะถูกแฮ็ก โดนไวรัส หรืออะไรต่างๆ ที่ทำให้ระบบล่ม

“เพราะทันทีที่ระบบล่มนั่นหมายถึงทั้งโรงพยาบาลจะหยุดนิ่งหมด ไม่สามารถให้บริการคนไข้ได้ เพราะจะดูประวัติคนไข้อะไรต่างๆ ไม่ได้เลย”

ประเทือง บอกต่อไปว่า เหล่านี้คือภาพระบบข้อมูลของโรงพยาบาลที่ผ่านมา ส่วนสิ่งที่เกิดขึ้นจาก 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ก็คือ การที่ สธ. ทำให้ทุกโรงพยาบาลสังกัด สธ. ในประเทศไทยเชื่อมโยง และแลกเปลี่ยนข้อมูลจากระบบ HIS ระหว่างกัน ผ่าน “หมอพร้อม” เข้าสู่ระบบคลาวด์ (Cloud) หรือระบบจัดเก็บข้อมูลหมอพร้อม ซึ่งเป็นของ สธ. ส่วนโรงพยาบาลนอกสังกัด สธ. เช่น โรงพยาบาลสังกัดกรุงเทพมหานคร (กทม.) อาจจะใช้อีกระบบหรือแพลตฟอร์มการเชื่อมข้อมูลหนึ่ง มีชื่อว่า “Health Link” โดยข้อมูลจะถูกจัดเก็บเข้าสู่ระบบคลาวด์ของกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส)

กระนั้นไม่ใช่ว่าจะเชื่อม “ข้อมูลทุกอย่าง” ของโรงพยาบาลเหล่านั้นเข้าหากัน แต่เป็นการเลือกเอาข้อมูลที่ “จำเป็นต่อการรักษา” เท่านั้น เช่น ประวัติการรักษาผู้ป่วย ซึ่งในกระบวนการนี้จะมีการกำหนดว่าข้อมูลอะไรบ้างที่แต่ละโรงพยาบาลจะเชื่อมกัน โดยเรียกว่า ชุดข้อมูลมาตรฐานสำหรับแลกเปลี่ยนกัน (Standard Data Set)

เพราะสิ่งนี้จะทำให้ทุกโรงพยาบาลรับรู้ข้อมูลผู้ป่วยที่เดินเข้ามารับบริการร่วมกัน ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างมากในกรณีที่ผู้ป่วยย้ายถิ่นฐานแบบข้ามจังหวัด เพื่อไปทำงานหรืออยู่อาศัย แต่ไม่มีการย้ายทะเบียนบ้านไปจังหวัดนั้นๆ ให้สามารถรับการดูแลรักษาได้โดยไม่ต้องใช้ใบส่งตัว หรือเสียเวลาไปกับการตรวจสอบสิทธิว่าเดิมอยู่ที่โรงพยาบาลไหน และมีประวัติการรักษาอะไรมาแล้วบ้าง

“จริงๆ ผมใช้คำว่าโรงพยาบาลให้เข้าใจง่ายนะ เพราะใน 30 บาทรักษาทุกที่ที่เราเชื่อมข้อมูลที่ว่ากับทุกหน่วยบริการ ทั้งโรงพยาบาล คลินิกเวชกรรม คลินิกทันตแพทย์ ร้านยา คลินิกแล็บ ฯลฯ เพื่อให้ตอบโจทย์ว่าประชาชนสิทธิบัตรทองต้องไปได้ทุกที่ และให้ผู้ให้บริการมีสิทธิที่จะดูประวัติคนไข้หากเขายินยอม เพื่อประโยชน์ในการรักษา”

สปสช. ยกเครื่อง ‘ระบบ IT’
คำอธิบายข้างต้นน่าจะทำให้พอเห็นภาพแล้วว่า 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ที่บอกว่าเชื่อมข้อมูล ข้อมูลนั้นคืออะไร ทำไมทำให้ประชาชนสามารถไปรับบริการทุกที่ได้ แต่นั่นเป็นเพียงในฝั่งของ “การให้การดูแลรักษา” เท่านั้น

ทว่า อีกส่วนที่สำคัญไม่แพ้กันคือ การเชื่อมข้อมูลเพื่อ “เบิกจ่าย” ที่อยู่ในความรับผิดชอบของ สปสช. เพราะแน่นอนว่าการรับบริการที่สะดวกขึ้นจะทำให้มีประชาชนเข้าถึงมากขึ้น หากระบบเบิกจ่ายยังเป็นแบบเดิมอาจยังไม่สอดคล้องเท่าไหร่นัก ยิ่งมีร้านยา คลินิกต่างๆ ของภาคเอกชน ซึ่งต้องการความมั่นใจว่าถ้ามาร่วมให้บริการแล้วจะได้รับเงินแน่ๆ ยิ่งต้องทำให้เกิดความสะดวกรวดเร็ว

ที่ผ่านมาจนกระทั่งตอนนี้ (ในโรงพยาบาลที่ยังไม่ใช่พื้นที่นำร่อง) การเบิกจ่ายของหน่วยบริการจะมีการส่งข้อมูลกับ สปสช. เพื่อเบิกจ่ายอยู่แล้ว โดยใช้โปรแกรม E-claim ของ สปสช. ซึ่งหน่วยบริการจะคีย์ข้อมูลที่จำเป็นสำหรับเบิกจ่าย เช่น การให้บริการดูแลรักษา “ส่ง” มาที่ สปสช. ผ่านระบบ API ตามที่โรงพยาบาลสะดวก

แต่ใน 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ประเทือง บอกว่า สปสช. ได้ปรับให้การส่งข้อมูลที่จำเป็นสำหรับเบิกจ่ายลดน้อยลง เอาเฉพาะที่จำเป็น แต่ยังคงมาตรฐานเหมือนเดิม รวมถึงทำให้เกิดการ “เชื่อม” ข้อมูลจริงๆ คือหน่วยบริการไม่ต้องคีย์ข้อมูลเบิกจ่ายอีกต่อไป ทุกอย่างเมื่อให้บริการจบยืนยันตัวตนหลังรับบริการแล้ว ข้อมูลการรับบริการจะถูกเชื่อมมาที่ สปสช. อัตโนมัติแบบเรียลไทม์เลย

“ในส่วนนี้ลดภาระงานของหน่วยบริการได้เยอะมาก เมื่อก่อนหน่วยบริการต้องใช้คนเยอะมากในการนำข้อมูลจากระบบ HIS ของโรงพยาบาลตัวเองเพื่อมาทำข้อมูลเบิกจ่ายกับ สปสช. ยิ่งโรงพยาบาลใหญ่ๆ ด้วยอาจใช้คนถึง 25 คน”

ดังนั้นด้วยการไหลมาของข้อมูลการเบิกจ่ายจากหน่วยบริการที่เร็วและมากขึ้นกว่าเดิม ประเทือง บอกว่า สปสช. จึงพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านระบบเทคโนโลยีและสารสนเทศที่เรียกได้ว่า “ยกเครื่อง” ใหม่ เริ่มจากการปรับระบบ API ให้สามารถรองรับการส่งข้อมูลได้มากขึ้น 

“ถ้าเปรียบเหมือนถนนเป็นท่อส่งข้อมูล สิ่งที่เราทำก็คือขยายจาก 4 เลน เป็น 8 เลน และแยกชัดเลยว่าฝั่งนี้สำหรับ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ส่วนระบบสำหรับเจ้าหน้าที่ภายในแยกเป็นอีกส่วน” ประเทือง ยกตัวอย่างให้เห็นภาพ

นอกจากนี้ เพื่อรองรับปริมาณข้อมูลปริมาณมหาศาลต่อวัน สปสช. ยังทำระบบเชื่อมข้อมูลดังกล่าวสำรองไว้อีก 2 ระบบ สำหรับกรณีที่ระบบหลักมีปัญหาแล้วไม่สามารถใช้ได้ และคอยช่วยแบ่งเบาระบบหลักหากมีการส่งข้อมูลมากเกินไปในช่วงเวลาเร่งด่วนที่คนไปใช้บริการที่โรงพยาบาลเยอะ

รวมถึงการเช่าระบบคลาวด์ของภาคเอกชนด้วยอีกหนึ่งคลาวด์ เพื่อช่วยสนับสนุนระบบคลาวด์เดิมของ สปสช. ที่ใช้อยู่ ซึ่งได้มาจากคลาวด์กลางของภาครัฐ (GDCC)

“จากเดิมที่ข้อมูลเข้ามาที่ สปสช. ที่เราเคยมอนิเตอร์คือ มีการทำธุรกรรมระหว่างหน่วยบริการทั่วประเทศกับ สปสช. คือวันละ 1 ล้านครั้ง แต่พอปรับระบบเป็นการเชื่อมข้อมูล ผมประเมินคือน่าจะเพิ่มอีกเท่าตัว คือ 2 ล้านครั้ง นั่นคือข้อมูลธุรกรรมที่จะไหลมาในแต่ละวันที่ สปสช.”

ที่สำคัญที่สุด ประเทือง กล่าวว่าคือการยกระดับระบบความปลอดทางไซเบอร์ (Cyber Security)  เป็นขั้นสูงสุด ถ้าอธิบายให้เป็นรูปธรรมก็คือ การเสริมกำแพงให้มี 5 ชั้น ถ้าจะมีใครเจาะเข้ามาก็ต้องผ่านทั้งหมดนี้ให้ได้ ซึ่งที่ผ่านมาแค่ชั้นแรกก็โดนจัดการแล้ว แต่แน่นอนว่าที่ทำขนาดนี้เพราะอยากให้ทุกคนมั่นใจว่าข้อมูลที่มาที่ สปสช. ปลอดภัยแน่นอน

ไม่เพียงเท่านั้นในด้านความปลอดภัย สปสช. ยังมีการจัดตั้งหน่วยปฏิบัติการด้านความปลอดภัยของข้อมูล (Cyber Security Operation Centre หรือ CSOC) ที่มีเจ้าหน้าที่เกือบ 15 คน จัดเวรเวียนกันคอยมอนิเตอร์ข้อมูลการเบิกจ่ายที่ถูกส่งมาที่ สปสช. ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อดูว่ามีความผิดปกติตรงจุดไหนหรือไม่อย่างไร เช่นเดียวกับศูนย์ข้อมูล (Data Center) หรือระบบคลาวด์โดยทั่วไป

ผู้ช่วยเลขาธิการ สปสช. กล่าวต่อไปว่า แม้ สปสช. จะมอนิเตอร์เพื่อนำข้อมูลไปบริหารจัดการเงินเป็นหลัก แต่หากข้อมูลการรับบริการที่ได้มาสามารถใช้ประโยชน์ในเรื่องอื่นได้ด้วย สปสช. ก็พร้อมจะดำเนินการ เช่น ในกรณีที่พบว่ามีข้อมูลการเข้ารับบริการที่มีโอกาสเป็นการ Shopping Around จะมีการส่งสัญญาณไปยังโรงพยาบาลให้ระวัง และตรวจสอบให้ละเอียดยิ่งขึ้น

ตลอดจนมีทำงานร่วมกับ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) และ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ (สสอ.) เพื่อพัฒนาในเรื่องคุณภาพการให้บริการ เพราะถ้าเกิดเหตุการณ์ที่มีความเสี่ยงจะเป็น Shopping Around แล้วไม่ใช่ ก็แสดงว่าการที่ผู้ป่วยต้องไปรับการรักษาที่หน่วยบริการบ่อยๆ อาจมีปัญหาเรื่องคุณภาพของบริการ ซึ่ง สปสช. ก็จะส่งสัญญาณให้ สสจ. และ สสอ. เพื่อจะได้ลงไปกำกับติดตามได้ทันท่วงที

ความเปลี่ยนแปลงเชิงระบบครั้งใหญ่
การพลิกโฉมโครงสร้างพื้นฐานด้านระบบข้อมูลเหล่านั้นของ สปสช. ยังได้นำมาสู่การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในเชิงระบบเบิกจ่ายอีกด้วย นั่นก็คือ สปสช. ปรับระบบเบิกจ่ายเป็นรูปแบบ Per visits พร้อมกับการโอนเงินให้หน่วยบริการภายใน 3 วัน ตามที่ นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการ สปสช. ได้กล่าวรับปากที่ประชุมนัดแรกของคณะกรรมการพัฒนาระบบสุขภาพแห่งชาติไว้

ประเทือง อธิบายว่า สำหรับใน 3 วันนั้นสิ่งที่ สปสช. ทำคือเมื่อข้อมูลการเบิกจ่ายจากหน่วยบริการถูกส่งมาที่คลาวด์ของ สปสช. ธุรกรรมทุกรายการทั้งหมด 100% จะถูกนำไปประมวลผล และส่งไปสู่ฝ่ายตรวจสอบก่อนจ่ายที่จะทำงานวันต่อวัน จากนั้นเจ้าหน้าที่จะตั้งฎีกาเบิกจ่ายส่งให้ผู้บริหารอนุมัติ เมื่อได้รับการอนุมัติแล้วก็ทำการโอนเงินไปให้หน่วยบริการเลย

“3 วันนั้นไม่ใช่ตัวเลขลอยๆ แต่คำนวณมาแล้ว และได้ทดลองเอาตัวเลข 72 ชั่วโมงตั้งเลยว่าแต่ละกระบวนการจะใช้กี่ชั่วโมง เพื่อแบ่งการรับผิดชอบให้ชัด”

ในขั้นตอนสุดท้าย สปสช. ยังให้หน่วยบริการสมัครเข้าร่วมไลน์สำหรับแจ้งเตือนของ สปสช. ที่เมื่อเงินโอนเข้าบัญชีหน่วยบริการแล้ว จะมีการแจ้งเตือนผ่านไลน์ทันที หน่วยบริการไม่ต้องไปนั่งเช็กอะไรทั้งสิ้น

“โดยสรุปคือสิ่งที่เปลี่ยนแปลงใหญ่ที่สุดของ สปสช. คือเราจ่ายเงินทุกวันยกเว้นวันเสาร์ - อาทิตย์ คำว่า 3 วันหรือ 72 ชั่วโมง คือมันเป็นรอบของมัน สมมติส่งมาวันนี้ อีก 3 วันได้รับ ส่งข้อมูลมาพรุ่งนี้ อีก 3 วันได้รับ เป็นแบบนี้ไปเรื่อยๆ เพราะฉะนั้นระบบของเราต้องเชื่อมต่อกันแบบ Seamless (ไร้ร้อยต่อ) มากๆ ไม่งั้นเราจะไม่มีทางทำแบบนี้ได้เลย

“เราทำงานเป็นวินาทีแล้วตอนนี้ เพื่อให้เงินมันจ่ายได้ทัน จากเดิมทำเดือนละครั้งครึ่งเดือนครั้ง ท่านเลขาฯ บางทีต้องอนุมัติเงินทีตอนกลางคืนเลยนะ เพื่อให้วันรุ่งขึ้นเงินโอนเข้าบัญชีโรงพยาบาล”

“หลายคนบอกว่าเราโม้รึป่าว ของเขายังไม่ได้เลยภายใน 3 วัน ก็คงต้องบอกว่าที่หน่วยบริการอาจต้องเช็กว่าเพราะอินเตอร์เน็ตหน่วยบริการรึเปล่า หรือเซิฟเวอร์ หรือความเร็วของคอมพิวเตอร์ของเขารึเปล่า เพราะเรามีการมอนิเตอร์ระบบตลอด และตอนนี้ใช้เวลาไม่เกิน 1 วินาทีเท่านั้นที่จะสามารถเชื่อมข้อมูลเข้าสู่ระบบ สปสช. ได้”

ประเทือง กล่าวว่า ความท้าทายต่อไปของระบบเบิกจ่าย สปสช. คือจะทำให้กระบวนการตั้งแต่รับข้อมูลมาจนโอนเงินให้หน่วยบริการจบภายใน 24 ชั่วโมงได้ไหม หรือที่ท้าทายแบบสุดๆ เลยคือการทำให้มันเร็วเหมือนควักเงินสดให้เลย

“เหล่านี้จะท้าทาย สปสช. แน่ๆ ในอนาคตไม่วันใดก็วันหนึ่ง ซึ่งถ้าถามว่ามีการเตรียมความพร้อมถึงขนาดนั้นไหม ถ้าในเชิงโครงสร้างของระบบข้อมูลสารสนเทศมีความพร้อม แต่สิ่งที่ต้องไปถามความพร้อมคือกระบวนการภายในในการเบิกจ่ายของ สปสช. ต่างหาก ซึ่งตอนนี้เราลดมาเหลือ 7 ขั้นตอนแล้วจากกว่า 10 ขั้นตอน ถ้าจะโอนให้เร็วกว่านี้ ขั้นตอนพวกนี้ก็ต้อง lean กว่านี้ หรืออีกทางนึงจะต้องใช้ระบบ AI มาช่วยเพราะไม่งั้นไม่มีทางเลยที่จะทำได้

“ไม่ใช่แค่ สปสช. อย่างเดียว แต่ฝั่งของโรงพยาบาลจะพร้อมไหม ถ้าไปสู่จุดนั้น เพราะถ้าทำได้จริง Work load ที่สุดน่าจะเป็นฝ่ายการเงิน เพราะต้องทำบัญชีโดยมีธุรกรรมที่เกิดขึ้นทุกวัน หรือกระทั่งทุกนาที”

เชื่อมข้อมูลไม่จำเป็นต้องมีแพลตฟอร์มเดียว
จะเห็นได้ว่าการเชื่อมข้อมูลในฝั่ง “การให้บริการรักษา” ภายใต้ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ แพลตฟอร์มที่ทำหน้าที่เชื่อมข้อมูลสุขภาพมีอยู่ 2 แพลตฟอร์มหลักๆ คือ หมอพร้อม ของ สธ. ซึ่งมีแอปฯ ที่ใช้ชื่อเดียวกันเป็นสื่อกลางให้ประชาชนรับรู้ข้อมูลทางสุขภาพส่วนของตนเอง (Personal Health Record หรือ PHR) เช่น ประวัติการรักษา และHealth link ของ ดีอีเอส ที่กำลังทำงานร่วมกับแอปฯ เป๋าตัง เพื่อใช้เป็นสื่อกลางให้ประชาชนเช่นเดียวกับหมอพร้อม

จึงอาจทำให้หลายคนสงสัยว่าเมื่อไม่ได้เป็นแพลตฟอร์มเดียวทั้งประเทศจะเกิดปัญหาไหมในการเชื่อมข้อมูลไหม จะกระทบต่อการเบิกจ่ายรึเปล่า ในข้อสงสัยนี้ ประเทือง อธิบายว่า ไม่ว่าจะมีกี่แพลตฟอร์มก็สามารถเชื่อมกันโดยไม่มีปัญหา โดยเฉพาะกับ สปสช. ที่เป็นฝั่ง “การเบิกจ่าย” เพราะเทคโนโลยีปัจจุบันสามารถทำให้เกิดขึ้นได้

“ประเทศไทยเราไม่ได้ล็อกว่าต้องเป็นแพลตฟอร์มเดียว โรงพยาบาลเองมีเป็น 1,000 แห่ง ระบบเก็บข้อมูลของโรงพยาบาลเองก็ไม่ได้ใช้แบบเดียวกัน แต่ถามว่ามันเชื่อมกันได้ไหม เทคโนโลยีตอนนี้ทำให้เชื่อมกันได้ แค่ต้องกำหนดมาตรฐานการแลกเปลี่ยนข้อมูลร่วมกัน เตรียมเรื่องทรัพยากรหรือคลาวด์ และ Cyber Security

“ฝั่ง สปสช. นโยบายของท่านเลขาฯ คือเรายินดีเชื่อมกับทุกแพลตฟอร์มในการเชื่อมข้อมูล เพราะว่าการเชื่อมข้อมูลเหล่านี้ ทั้งประชาชน หน่วยบริการ เจ้าหน้าที่ และ สปสช. ทุกคนต่างได้ประโยชน์หมด

ประเทือง กล่าวอีกว่า ขณะนี้ สปสช. ก็กำลังพยายามทำการเชื่อมระบบคลาวด์ของตนเองกับทั้ง หมอพร้อม และ Heath link โดยตรง เพราะในบางกรณี สปสช. ก็ต้องการข้อมูลบางส่วนที่เกี่ยวข้องกับการรักษาเพื่อประกอบการเบิกจ่าย

“สำหรับ สธ. แม้ สปสช. จะยังไม่ได้เชื่อมข้อมูลเข้ากับหมอพร้อมในการแลกเปลี่ยนข้อมูลการรักษาบางอย่าง แต่ส่วนที่เชื่อมกันแล้วก็มี คือเพื่อสนับสนุนการนัดหมายหาหมอสำหรับประชาชนบางคนที่มือถือเขาโทรเข้า-ออกได้อย่างเดียว เพราะ สปสช. เองมี สายด่วน สปสช. 1330 ที่เปิด 24 ชม. ซึ่งถ้าเชื่อมโยงข้อมูลข้อของหมอพร้อมเราก็จะอำนวยความสะดวกให้กับประชาชนได้มากขึ้น อีกส่วนคือได้มีการเชื่อมกับศูนย์กลางด้านการเงินของโรงพยาบาลสังกัด สธ. หรือ Financial Data Hub (FDH) เรียบร้อยแล้ว

“ด้าน Health link เราก็กำลังทำงานร่วมกันในการเชื่อมโยงข้อมูลเพื่อประกอบการเบิกจ่ายกันอยู่ เพราะ กทม. เขาใช้ระบบนี้ และทาง ผู้ว่าฯ กทม. เขาจะไม่ได้รอรัฐบาลประกาศให้ กทม. เป็นหนึ่งในพื้นที่ที่จะทำ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ แล้วคอยเริ่ม แต่เขาจะทำก่อนเลย ซึ่งตอนนี้ในเชิงเทคนิคกำลังพูดคุยพิจารณากันอยู่ว่า 1 มี.ค. นี้ จะเริ่มบางส่วนใน กทม. ได้ไหม”

นี่คือการปฏิรูประบบข้อมูลสุขภาพระดับประเทศ
การยกระดับ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ครั้งนี้ ในสายตาของ ประเทือง เขามองเห็นว่านี่คือการปฏิรูประบบข้อมูลสุขภาพครั้งสำคัญของประเทศ โดยขยายความเพิ่มเติมว่า “เพราะเป็นการเชื่อมข้อมูลให้ข้อมูลทุกอย่างมันไหลไปโดยไร้รอยต่อมากที่สุด และจะเห็นว่าเกิดประโยชน์ต่อทุกภาคส่วน และทำให้ไม่ว่าจะเป็นการเข้ารับบริการ หรือการเบิกจ่ายเปลี่ยนไปเร็วมาก”

อย่างไรก็ดี ทั้งหมดทั้งมวลที่เกิดขึ้นใน สปสช. ไม่มีทางเกิดขึ้นได้ในระยะเวลาแค่ 3 เดือน หลัง นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รมว.สาธารณสุข ประกาศนโยบาย โดย เขา เผยว่า สปสช. ได้เริ่มเดินหน้าในเรื่องระบบข้อมูลมาก่อนหน้านั้นแล้วตั้งแต่ช่วงต้นปี 2566 เพราะเป็นทิศทางที่ สปสช. มองเห็นว่าควรจะมุ่งไป ซึ่งสอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของ เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ที่ได้เสนอวิสัยทัศน์นี้ตอนที่สมัครเข้ารับการคัดเลือกเลขาธิการที่ได้รับคัดเลือกจากคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.) ให้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการด้วย

“ยกตัวอย่างเช่น ตอนนั้น (ต้นปี 2566) เราเริ่มเดินหน้าเรื่อง Cyber Security แล้ว รวมถึงการเช่าระบบคลาวด์ของเอกชนมาเพิ่ม พอมีนโยบายของทางรัฐบาลมา มันก็กลายเป็นสอดประสานกันพอดี เพราะไม่งั้นตอนที่เราจะขยายพื้นที่นำร่องไปเรื่อยๆ เราไม่มีทางทำทันถ้าไม่เตรียมล่วงหน้า เนื่องจากมันจะขยายแบบเร็วมากจนครบหมดทั่วประเทศ

“ปฏิเสธไม่ได้ว่าทุกอย่างที่ถูกพัฒนาขึ้นนี้ล้วนมีต้นทุนค่าใช้จ่ายพอสมควร แต่ก็ต้องบอกว่ามันเป็นเหตุเป็นผลกับสิ่งที่เกิดขึ้น โดยเฉพาะเรื่องความปลอดภัยของข้อมูล ส่วนระบบคลาวด์ที่เช่าของเอกชนก็ไม่ได้แพงมากถ้าเทียบกับการทำเซิฟเวอร์ขึ้นมาเอง แต่ก็จำเป็นต้องมีการพิจารณาค่าใช้จ่ายโดยรวมอย่างรัดกุม เพราะสิ่งหนึ่งที่อาจต้องคำนึงถึงก็คือค่าใช้จ่ายด้านการซ่อมบำรุงให้ระบบที่เกิดขึ้นดำเนินต่อไปได้ระยะยาวและยั่งยืน”

ประโยชน์เกิดขึ้นกับทุกฝ่าย
ประเทือง อธิบายถึงประโยชน์ของการเชื่อมข้อมูลภายใต้ 30 บาทรักษาทุกที่ฯ ว่า ในฝั่งของประชาชน คือ การทำให้ประชาชนสามารถรับรู้ประวัติการรักษาของตนเองได้ รวมถึงคุณภาพการให้บริการที่ประชาชนได้รับจะดีขึ้นด้วย เพราะเกิดการแลกเปลี่ยนข้อมูลการรักษากันเรียบร้อยแล้ว เช่น ถ้าผู้ป่วยได้รับการส่งต่อรักษา จะไม่มีการให้ยาออกฤทธิ์คล้ายกันซ้ำกันจนทำให้ผู้ป่วยเกิดภาวะยาตีกัน

ในส่วนหน่วยบริการ บุคลากรทางการแพทย์ก็สามารถเห็นประวัติข้อมูลของผู้ป่วย ทำให้การรักษามีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับผู้ป่วย ลดภาระงานเอกสารให้กับโรงพยาบาล เอื้อต่อการบริหารจัดการเงินของหน่วยบริการเกิดสภาพคล่องมากขึ้น ตลอดจนสามารถตรวจสอบการ Shopping Around ขณะเดียวกันหน่วยงานกำกับดูแลอย่าง สธ. ก็ได้ประโยชน์เพิ่มขึ้นอย่างมาก เช่น สามารถควบคุมและพัฒนาคุณภาพบริการของหน่วยบริการได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ประเทือง กล่าวต่อไปว่า สปสช. ก็สามารถประเมินผลและกำกับติดตามได้ดีขึ้นด้วย เพื่อนำไปสู่การพัฒนาระบบหรือตอบสนองต่อปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที เพราะเดิมข้อมูลจะมาทุก 15 หรือ 30 วัน แต่ปัจจุบันมาทุกวัน ทำให้สามารถนำข้อมูลมาพิจารณาได้ว่าถ้าจะปรับเกณฑ์ หรือเงื่อนไขเบิกจ่ายควรจะเป็นไปอย่างไร เมื่อเทียบกับงบประมาณที่ได้รับจะเพียงพอหรือไม่ อะไรต่างๆ

“ผมคิดว่าภาพข้างหน้า ถ้าเชื่อมในลักษณะแบบนี้ ประโยชน์ของประเทศคือ เราจะมี Big data ของประเทศ ที่รัฐบาลสามารถใช้ประโยชน์จากตรงนี้ได้เลย เช่น ในเชิงเศรษฐกิจ สมมติภาคธุรกิจเขาเห็นแล้วว่าต่อไปคนไข้ สปสช. ใช้ยาพาราวันละ 1 ล้านเม็ด ถ้าบริษัทหรือนักลงทุนเห็นจำนวนการใช้ก็อาจจะไปตั้งโรงงานก็ได้ เพื่อพัฒนาให้ยามีคุณภาพและราคาถูกลง เราก็จะลดงบประมาณรายจ่ายของประเทศได้มากขึ้น เพราะเราซื้อยาถูกลง แล้วถามว่าเงินส่วนต่างจะเอาไปไหน สปสช. ก็สามารถเอาไปขยายสิทธิประโยชน์ให้ครอบคลุมโรคได้มากขึ้นอีก

“จะเห็นว่ามันเป็นวงจรประโยชน์ที่เกิดจากการแค่เชื่อมข้อมูลเพียงอย่างเดียว เพียงแต่ว่าจะเป็นมุมไหนในการใช้เท่านั้นเอง ผมเชื่อว่ามันมีหลายมิติมากที่จะเอาไปใช้ประโยชน์ได้ เผลอๆ ข้อมูลก้อนนี้มีผลต่อหลายกระทรวงเลยด้วยซ้ำไป เพียงแต่ยืนคนละมุมคนละภารกิจเท่านั้น”

 ในตอนท้าย ประเทือง ฝากถึงหน่วยบริการถึงสิ่งที่ควรต้องเตรียมเพื่อให้ได้รับเงินรวดเร็วภายใน 3 วันว่า 1. การทำให้ข้อมูลการรับบริการของผู้ป่วยมีความถูกต้องสมบูรณ์ที่สุด เพื่อให้ข้อมูลถูกเชื่อมมาที่ สปสช. และดำเนินการตรวจสอบต่อไปได้ เพราะถ้าข้อมูลมาไม่ครบไม่มีความสมบูรณ์ก็จะไม่สามารถเชื่อมมาได้ เช่น ลืมบันทึกข้อมูลการวินิจฉัยเข้าระบบ เป็นอาทิ จากที่บริการนั้นโรงพยาบาลจะได้รับเงินเร็วก็อาจจะช้าลง

2. โรงพยาบาลหรือหน่วยบริการอาจต้องหาเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการบันทึกข้อมูลสุขภาพแต่ละส่วนแบบอัตโนมัติ เพื่อทำให้ข้อมูลมีความสมบูรณ์และลดความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการบันทึกโดยใช้เจ้าหน้าที่ เช่น เครื่องวัดน้ำหนักและส่วนสูงอิเล็กทรอนิกส์ที่แค่เสียบบัตรประชาชน จากนั้นผู้ป่วยขึ้นไปยืนบนเครื่อง ข้อมูลที่ได้จะเชื่อมเข้าสู่ระบบ HIS ของโรงพยาบาลอัตโนมัติ หรือเครื่องมือที่สามารถเชื่อมต่อกับอินเตอร์เน็ตได้ (IOT) เพื่อส่งข้อมูลไปยังโทรศัพท์หรือคอมพิวเตอร์อัตโนมัติ

3. โรงพยาบาลอาจต้องสื่อสารและให้คำแนะนำกับประชาชนว่ากลุ่มโรคแบบไหนที่สามารถไปรับบริการที่หน่วยนวัตกรรมสาธารณสุขวิถีใหม่ที่ สปสช. เพิ่มเข้ามาในระบบได้ ไม่ว่าจะเป็น ร้านยา คลินิกเวชกรรม ฯลฯ เพื่อสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้ประชาชน และเป็นการจัดกลุ่มโรคได้ชัดว่าผู้ป่วยกลุ่มโรคไหนที่จำเป็นต้องมารับบริการที่โรงพยาบาล ซึ่งจะช่วยลดความแออัดภายในโรงพยาบาลไปได้อีกมาก
“ผมคิดว่าดีที่สุดคือ เมื่อบริการเสร็จให้ข้อมูลสมบูรณ์ด้วย ไม่ต้องมีคนมานั่งตรวจสอบและบันทึกข้อมูลทีหลัง อันนั้นเป็นภาระกับหน่วยบริการแน่นอน แล้วคนที่มาบันทึกทีหลังก็อาจไม่รู้ด้วยเหตุการณ์ตอนตรวจวินิจฉัยเป็นยังไง เกิดบันทึกผิดอีกจะยิ่งทำให้ช้า”

The Coverage • Interview • 19 กุมภาพันธ์ 2567

4 เครือข่ายสถานพยาบาล ร่อนหนังสือถึง "ชลน่าน" แจงยิบ รพ.สธ. โรงเรียนแพทย์ คลินิกชุมชนอบอุ่น การเงินติดลบ ยิ่งบริการ สปสช.ยิ่งหักเงินเข้าเนื้อ เหตุจ่ายต่ำกว่าต้นทุนจริง ทั้งที่ได้งบเพิ่มขึ้นทุกปี จี้หยุดใช้โมเดล 5 กลับมาเป็นโมเดล 2 แนะใช้เงินกองทุนรายได้สูงต่ำจ่าย จัดหางบชดเชย ไม่ใช่ผลักภาระให้ รพ. ย้ำ สปสช.ต้องมาเป็นลูกหนี้ รพ. ไม่ใช่ให้ รพ.ติดหนี้ สปสช.

เมื่อวันที่ 8 ก.พ. นพ.เกรียงไกร นามไธสง ผอ.รพ.นพรัตนราชธานี ในฐานะประธานชมรมโรงพยาบาลสถาบันกรมการแพทย์ นพ.อนุกูล ไทยถานันดร์ ประธานชมรมโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไป พญ.นันทวัน ชอุ่มทอง นายกสมาคมคลินิกชุมชนอบอุ่น และ รศ.นพ.สุรศักดิ์ ลีลาอุดมลิปิ ประธานคณะกรรมการอำนวยการเครือข่ายโรงพยาบาลกลุ่มสถาบันแพทยศาสตร์แห่งประเทศไทย (UHosNet) ลงนามร่วมกันออกหนังสือเรื่อง ข้อเท็จจริงและข้อเสนอประกอบการแก้ปัญหาเรื้อรังจากการบริหารจัดการของ สปสช. ในระบบหลักประกันสุขภาพ ลงวันที่ 8 ก.พ. เพื่อเสนอต่อ นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ในฐานะประธานคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.) มีใจความโดยสรุปว่า

เครือข่ายสถานพยาบาลฯ ขอเรียนข้อเท้จจริงและข้อเสนอประกอบการแก้ปัญหาเรื้อรังจากการบริหารจัดการของ สปสช. ในระบบหลักประกันสุขภาพ ดังนี้

1.ในระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิใน กทม. สปสช.เขต13 และ อปสข.เขต13 มีการปรับระบบบริการที่ผิดพลาดจากโมเดล 2 เป็นโมเดล 5 ในปีงบประมาณ 2564 ซึ่งเป้นรูปแบบที่เบี่ยงไปจากหลักการเดิมของระบบปฐมภูมิ ที่ส่งเสริมให้คลินิกชุมชนอบอุ่นเป็นหน่วยบริการใกล้บ้านใกล้ใจ ลดศักยภาพการบริการ โดยจำกัดรายการใน Fee Schedule ส่งผลกระทบให้มีมูลค่าการบริการเกินกว่าการบริการเกือบ 300 ล้านบาท เช่น สปสช.จ่ายบริการชดเชยค่าบริการผู้ป่วยนอกแก่คลินิกชุมชนอบอุ่น เพียงร้อยละ 57 ของค่าบริการจริง ทั้งนี้ ในปีงบประมาณ 2567 ปรากฎว่ามีการจ่ายค่าบริการในไตรมาสแรกเกินกว่า ร้อยละ 50 ของงบประมาณ ซึ่งมีแนวโน้มว่า จะมีปัญหาเช่นเดียวกับปี 2566 ทางเครือข่ายฯ มีข้อเสนอดังนี้

- หยุดใช้โมเดล 5 ใน กทม.โดยเร็ว และกลับไปใช้โมเดล 2 แนะนำให้มีการจัดสรรงบประมาณค่าบริการผู้ป่วยนอกเพิ่มเติมให้เพียงพอสำหรับการบริการใน 3 ไรมาส ที่เหลือของปีงบประมาณ 2567 และจ่ายเงินค่าบริการทางการแพทย์ในอัตราปกติ ไม่ควรอย่างยิ่งที่จะขยายการบริหารที่มีลักษณะคล้ายโมเดล 5 ออกไปนอก กทม.

- ปรับกลไการกำกับและดูแลในสถานการณ์ที่มีการประเมินวงเงินหรือการบริหารงบประมาณไม่เป็นไปตามแผน หากผลการเบิกค่าบริการปลายปีเพิ่มมากเกินวงเงินงบเป็นผลจากการเพิ่มสิทธิประโยชน์ ต้องมีกลไกด้านจัดการงบประมาณเพิ่มเติม เพื่อเยียวยาสถานพยาบาล

2.ในระบบบริการสุขภาพในภูมิภาค ซึ่งดำเนินการโดยสถานบริการของ สธ. เกือบร้อยละ 100 นั้น ปรากฏปัญหาโดยสังเขปจากการบริหารของ สปสช.มาอย่างต่อเนื่อง ดังนี้

- ค่าบริการเหมาจ่ายรายหัวที่ สปสช. จ่ายให้ต่ำกว่าต้นทุนอย่างมาก เมื่อปี 2561 มีการศึกษาต้นทุนในหน่วยบริการ รพ.ศูนย์ และ รพ.ทั่วไปของ สธ. พบว่าต้นทุนบริการผู้ป่วยในอยู่ที่ 13,142 บาท ต่อ 1AdjRW ขณะที่ สปสช.ยังคงจ่ายในอัตรา 8,350 บาท ต่อ 1AdjRW หรือ ร้อยละ 63 ของต้นทุนบริการมาตลอดในระยะเวลา 5 ปีที่ผ่านมา ไม่มีการปรับเพิ่มอัตราจ่ายให้หน่วยบริการ แม้ สปสช.จะได้รับงบประมาณเพิ่มขึ้นทุกปี

- ในปีงบประมาณ 2566 สปสช. คาดการณ์บริการผู้ป่วยในต่ำกว่าความเป็นจริงมาก เพราะในสถานการณ์วิกฤตโควิด ผู้ป่วยถูกเลื่อนจำนวนมาก มีผู้ป่วยตกค้างจำนวนมาก เมื่อสถานการณ์คลี่คลาย ยอดบริการผู้ป่วยในจึงปรับเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก สปสช.ไม่เคยมีการประสานกับหน่วยบริการในการประเมินฉากทัศน์การบริการร่วมกัน จึงส่งผลให้การประมาณการในด้านการบริการ และงบประมาณไม่เท่าทันกับสถานการณ์จริง สปสช.ใช้วิธีแก้ปัญหาด้วยวิธีเดิมๆ โดยการดึงเงินค่าบริการผู้ป่วยในกลับจาก รพ.ของ สธ. 710 แห่ง รวมเป็นเงินกว่า 2,200 ล้านบาท ซึ่งจะเป็นการจ่ายค่าบริการเพียง 7,678 บาทต่อ 1AdjRW หรือ คิดเป็น ร้อยละ 58 ของต้นทุน รพ.ที่ให้บริการจำนวนมาก กลับถูกหักเงินคืนมากขึ้น

ทั้งนี้ เมื่อการจ่ายค่าบริการต่ำกว่าทุน ทำให้หน่วยบริการต่างๆ ประสบปัญหาวิกฤตการเงิน เห็นได้จาก รพ.เอกชนหนีออกจากระบบหลักประกันสุขภาพ ซึ่ง รพ.เอกชนมีบทบาทสำคัญในระบบบริการสุขภาพเช่นกัน ดังปรากฏจากสถานการณ์วิกฤตโควิด หากปล่อยทิ้งไว้เช่นนี้ ในอนาคตจะกระทบต่อบริการประชาชน หน่วยบริการจะไม่สามารถจัดหาอัตรากำลังหรือเทคโนโลยีที่ทันสมัย

- สปสช.ปรับเพิ่มขึ้นตอนที่ไม่จำเป็นในการเรียกข้อมูลจากหน่วยบริการ กำหนดให้ส่งข้อมูลทางคลินิก ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับข้อมูลค่าใช้จ่าย นอกจากจะเป็นภาระแก่เจ้าหน้าที่ ยังเป็นการสุ่มเสี่ยงจต่อกฎหมาย PDPA หรือเพิ่มขั้นตอนการยืนยันตัวตน ซ้ำเติมสถานการณ์ขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ของหน่วยบริการ

- สปสช. ประกาศอัตราเบิกจ่าย โดยไม่เคยมีการตกลงร่วมกับหน่อยบริการ สปสช.ไม่คำนึงถึงต้นทุนที่ รพ.แต่ละระดับที่แตกต่างกัน ไม่เคยคำนึงถึง Stakeholder ในระบบบริการ ดังปรากฏในหลายรายการที่หน่วยบริการไม่สามารถจัดหาได้

ทางเครือข่ายสถานพยาบาลฯ มีข้อเสนอแนะ ดังนี้

1) ใช้เงินกองทุนรายได้สูง(ต่ำ)กว่ารายจ่ายสะสม เนื่องจากเป็นการให้บริการเกินเป้าหมายจริง
2) ค่ารักษาส่วนที่เกินจากการประมาณการ สปสช.ควรแสดงความรับผิดชอบและมีมาตรการในการจัดหางบประมาณมาชดเชยให้หน่วยบริการ มิใช่ผลักภาระให้หน่วยบริการดังที่เคยปฏิบัติมาเป็นประจำ
3) สปสช.ต้องลงบัญชีเป็นลูกหนี้ของ รพ.จากเงินที่เคยเรียกคืน ไม่ใช่ลงบัญชีว่า รพ.เป็นลูกหนี้ของ สปสช. ดังเช่นปัจจุบัน
4) สปสช.ต้องลดขั้นตอนและลดการกำหนดข้อมูลที่มากเกินความจำเป็น รวมทั้งลดขั้นตอนเหลือเท่าที่จำเป็น เพื่อลดภาระของหน่วยบริการและลดการส่งชุดข้อมูลหลายระบบ รพ.ทุกแห่งจัดส่งข้อมูลผ่าน สธ.เท่านั้น

3.สนับสนุนและขอให้เร่งรัดจัดตั้งเครือข่ายสถานพยาบาล หรือ Provider Board ซึ่งเป็นผู้ให้บริการจริง เพื่อให้เกิดความเป็นะรรมกับทุกฝ่าย เพื่อการอภิบาลระบบสุขภาพของประเทศ ให้มีความโปร่งใสและธำรงอยู่อย่างยั่งยืนต่อไปได้ มีการถ่วงดุลอำนาจระหว่างกองงทุนและหน่วยบริการ ใช้ข้อมูลการบริการจริงในการคำนวณวงเงินงบประมาณ บนหลักความสมเหตุผลทางการแพทย์ ร่วมไปกับความสมเหตุสมผลทางการเงิน ไม่ถ่ายโอนความเสี่ยงโดยเฉพาะความเสี่ยงทางการเงินไปให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอย่างไม่มีธรรมาภิบาลหรือสมเหตุสมผล หรือไม่ผ่านการตกลงร่วมกัน

8 ก.พ. 2567  ผู้จัดการออนไลน์