ยาทางจิตเวช ได้แก่ ยารักษาโรคจิตเภท ยารักษาโรคอารมณ์ซึมเศร้า และยาคลายกังวล
1. ยารักษาโรคจิตเภท
โรคจิตเภท (Schizophrenia) เป็นความผิดปกติทางจิตอย่างหนึ่ง ซึ่งทำให้มีการแตกแยกของกระบวนการคิดและการตอบสนองทางอารมณ์ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยแสดงอาการหูแว่ว หวาดระแวง หลงผิดแบบแปลกประหลาด
การรักษาด้วยยารักษาโรคจิตเภทเป็นหัวใจของการรักษา นอกจากเพื่อการควบคุมอาการด้านบวกแล้วยังสามารถลดการกำเริบซ้ำของโรคได้ พบว่าผู้ป่วยที่กลับมามีอาการกำเริบซ้ำอยู่บ่อย ๆ นั้น ส่วนใหญ่มีปัญหามาจากการขาดยา
ยารักษาโรคจิตเภทมีผลต่อระบบประสาทและมักจะมีผลข้างเคียงของอาการทางเพศ โดยขึ้นอยู่กับชนิดของยาที่รับประทาน ในการทดลองเปรียบเทียบยารักษาโรคจิตเภท พบว่ามีอุบัติการณ์ของความผิดปกติทางเพศอยู่ระหว่างร้อยละ 40 70
กลุ่มของยารักษาโรคจิตเภทแบ่งออกเป็นสองกลุ่มใหญ่คือ กลุ่มยาเดิมและยากลุ่มใหม่ ยารักษาโรคจิตเภทชนิดใหม่มีประสิทธิภาพในการรักษาและมีอาการผลข้างเคียงน้อยกว่ายากลุ่มเดิม แต่ราคาค่อนข้างสูงกว่ายาเดิม ยากลุ่มใหม่ เช่น ยาโคลนาซีแพม (Clonazepam) มีผลลดความต้องการทางเพศน้อยกว่า ส่วน
ในกลุ่มผู้ป่วยที่รับประทานยาริสเพอริโดน (Risperidone) มีผลลดความบ่อยของการแข็งตัวขององคชาต
2. ยารักษาโรคซึมเศร้า
โรคซึมเศร้าอาจจะเกิดในผู้ป่วยที่มีการสูญเสีย หรือโรคซึมเศร้าอาจจะเกิดในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวหรือเกิดในบุคคลปกติทั่ว ๆ ไป โรคซึมเศร้าเป็นโรคทางจิตเวชที่พบได้บ่อยที่สุด โรคซึมเศร้ามีหลายชนิด เช่น ภาวะซึมเศร้า (Depressive episode) โรคซึมเศร้า (Major depressive disorder) และโรคซึมเศร้าสลับกับอารมณ์ดีผิดปกติ (โรคไบโพล่าร์ Bipolar disorder)
โรคซึมเศร้า สามารถรักษาได้ด้วยยารักษาโรคซึมเศร้า (Antidepressant drugs) ซึ่งมีอยู่หลายชนิด มีทั้งชนิดที่ทำให้ง่วงและที่ไม่ง่วง ยารักษาโรคซึมเศร้าไม่ทำให้เกิดการเสพติด และผู้ป่วยสามารถหยุดยาได้เมื่อหมดความจำเป็น
ในปัจจุบันยารักษาโรคซึมเศร้าแบ่งออกได้หลายกลุ่มตามลักษณะโครงสร้างทางเคมีและวิธีการออกฤทธิ์ คือ กลุ่มไตรไซคลิก ( Tricyclic คือยาที่มีโครงสร้างทางเคมีสามวง) กลุ่มที่ยับยั้งโมโนเอมีนออกซิเดส (Monoamine Oxidase Inhibitors เรียกย่อ ๆ ว่า MAOI) และ
กลุ่มสุดท้ายคือยากลุ่มใหม่ชื่อกลุ่ม เอสเอส อาร์ ไอ (SSRI : Serotonin-Specific Reuptake Inhibitor) ซึ่งแต่ละกลุ่มมีข้อดีข้อเสียต่างกัน แต่ประสิทธิภาพการรักษาเท่าเทียมกัน.
รศ.นท.ดร.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล
คลินิกสุขภาพชาย โรงพยาบาลรามาธิบดี
